Doğrudan yabancı yatırımların, gelir eşitsizliği üzerine etkisi: Panel veri analizi

Abstract

Gelir eşitsizliği, gerek gelişmiş gerek gelişmekte olan ülkeler açısından karşılaşılan en ciddi sorunlardan birisidir. Özellikle 1980 sonrasında dünyada gelir eşitsizliği sorunu iktisadi bir sorun olmanın ötesine geçerek, siyasi ve sosyal bir sorun haline geldiği için, son dönemdeki analizlerde sıkça yer almaktadır. Bu çalışmada, doğrudan yabancı yatırımların gelir eşitsizliği üzerindeki etkisi ampirik olarak incelenmiştir. Bu doğrultuda tüm ülkeler, gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan ülkeler olmak üzere verilerine ulaşılabilen 40 ülkeli örneklem üç ülke grubuna ayrılmış, yabancı yatırımların gelir eşitsizliği üzerinde yarattığı etki ülke grupları arasında karşılaştırma yapılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın temel hipotezi; Sektörel doğrudan yabancı yatırımların emek yoğun sektörlerde gelir eşitsizliğini azaltıcı, teknoloji yoğun sektörlerde gelir eşitsizliğini arttırıcı etki yapacağı şeklinde belirlenmiştir. Eğer yabancı sermaye tarım, madencilik gibi emek yoğun sektör olarak nitelenen birincil sektöre geliyorsa, söz konusu sektörlerde ücretlerin yükselmesi, gelir eşitsizliğini azaltıcı etki yapmaktadır. Fakat yabancı sermaye imalat gibi daha teknoloji yoğun sektörlere geliyorsa, söz konusu sektörlerde ücretlerin yükselmesi gelir eşitsizliğini arttırıcı etki yapmaktadır.Sektörel doğrudan yabancı yatırımların, gelir eşitsizliği üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla, 1999-2011 dönemi verileri kullanılarak panel veri analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; Tüm Örneklem Ülke Grubunda tüm sektörler için (birincil, imalat ve hizmetler) gelir eşitsizliğinin azaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Gelişmekte Olan Ülke Grubunda birincil sektör ve hizmetler sektörüne gelen doğrudan yabancı yatırımların gelir eşitsizliğini azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Gelişmekte Olan Ülke Grubunda hipotezle uyumlu olarak birincil sektöre gelen yabancı yatırımların gelir eşitsizliğini azalttığı, imalat sektörüne gelen yabancı yatırımların ise gelir eşitsizliğini arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Hizmet sektöründe temel hipotez doğrulanamamıştır. Gelişmiş ülke grubunda ise, sadece hizmet sektörü için temel hipotez doğrulanmıştır. Gelişmiş ülkelerde birincil sektörde geliri yüksek kesimin gelirden aldığı payın muhtemelen fazla olması, imalat sektöründe de ücretlerin ortalama ücretlerin altında kalması sebebiyle temel hipotez doğrulanamamıştır. Bu bulgulardan hareketle, bireylerin eğitim düzeylerinin yükselmesine ve işsizliğin azaltılmasına yönelik politikalar geliştirilmesi, gelir eşitsizliğinin azaltılmasında etkili olmaktadır. Bunun yanı sıra hukuk ve ekonomi yapısının daha şeffaf olması, fikri mülkiyet haklarının korunması, vergileri azaltıcı teşvik politikaları, sağlık ve toprak dağılımı konusunda reformların yapılması yine gelir eşitsizliğini azaltıcı etkide bulunmaktadır.

Income inequality has been one of the most important problems for both developing and developed countries. It has been in the scope of recent analyses very often as income inequality, beyond its economics aspect, become a political and social issue especially after 1980's. In this study, the effect of foreign direct investment on income inequality is investigated empirically. To do so, 40 developing and developed countries, for which the data are available, are categorized into 3 groups and the effect of foreign direct investment is analyzed by comparing these country groups. The main hypothesis of the study is that sectoral foreign direct investment decreases income inequality in labor intensive sectors while it has an inequality decreasing effect in technology intensive sectors. If FDI is directed to primary labor intensive sectors such as agriculture and mining, it has an income inequality decreasing effect due to the increases in wages in these sectors. However, if FDI is channeled towards technology intensive sectors such as manufacture, its effect is inequality increasing as the wages in these sectors increase.In order to examine this effect, longitudinal data analyses are performed using the time period 1999-2011. According to the results of the analysis, income inequality decreased for all countries and for all sectors (primary, manufacture and services). For developing countries group, it is found that the FDI that comes to primary and service sectors had an inequality decreasing effect. In accordance with the hypothesis of the study, the results show that, in developing countries group, FDI that targets primary sectors decreases income inequality while its effect is inequality increasing if FDI takes place in manufacturing sector. The hypothesis is not supported for service sector. For the developed countries group, the hypothesis is supported for the service sector only. The reasons that the main hypothesis of the study is not supported for this group are the potential large share of high income segment from primary sector in total income and the low wages in manufacture sector that fall below the averages wages. Based on these findings, policies that focus on increasing educational attainment and reducing unemployment are effective in decreasing income inequality. Besides, transparency in legal and economic structure, protection of intellectual property rights, tax decreasing incentive policies, reforms on land distribution and health also have a decreasing effect on income inequality.