Borsa İstanbul turizm şirketlerinin maliyet yönetim performanslarının TOPSIS yöntemi ile analizi

Abstract

Turizm sektörü, ekonomiye katkı sağlamakla birlikte istihdam üzerinde de olumlu etkileri bulunmaktadır. Buna göre turizm işletmelerine yönelik maliyet yönetimi uygulamaları, rasyonel kaynak kullanımını sağlamakta ve turizm işletmelerinin ülke ekonomisine daha fazla katkı sağlamasına imkan tanımaktadır. Çalışmanın temel amacı, turizm sektöründe faaliyet gösteren BIST şirketlerinin maliyete dayalı performanslarının TOPSIS yöntemi ile belirlenmesidir. Bu amaçla, BIST'de işlem görmekte olan 6 adet turizm şirketinin 2009-2016 yılları (2014 yılı hariç) arasındaki dönemine ilişkin maliyete dayalı göreli performansları, kamuyu aydınlatma platformundan (KAP) elde edilen yıllık dönemdeki kar/zarar tablolarından yararlanılarak oluşturulan finansal oranlara ilişkin veriler TOPSIS yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda araştırma kapsamındaki şirketlerin maliyete dayalı göreli performansları birbirleriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Sonuçlar, şirketlerin maliyet yönetim performanslarının makroekonomik şartlardan etkilendiğini ve yıllara göre değişkenlik gösterdiğini ortaya koymaktadır. Buna göre, yapılan analizler sonucunda, sürekli olarak performans yüksekliği sağlayan şirket olmadığı ortaya konulmuş; gerek yıllık analizler gerekse dönemsel analizler ile ilgili bulgular kapsamında şirketlerin maliyete dayalı göreli performans sıralaması yapılmıştır.

The tourism sector contributes to the economy as well as having positive effects on employment. Accordingly, cost management practices for tourism enterprises provide rational resource utilization and enable tourism enterprises to contribute more to the economy of the country.The main purpose of this study is to determine the financial performance of the BIST companies operating in the tourism sector by the TOPSIS method. For this purpose, the relative performance of 6 tourism companies operating in BIST is analyzed based on the financial performance of the period between 2009-2016 (except 2014) using the data related to financial ratios obtained from comprehensive annual income statements taken from Public Disclosure Platform (PDP) in TOPSIS. As a result, the financial performances of the companies in the study were evaluated against each other. The results show that the cost management performances of companies are affected by macroeconomic conditions and vary according to years. According to these analyses, it has been revealed that there is no company having constantly high-performance. The companies were ranked based on the relative financial performance according to findings from both the annual analysis and the periodical analysis of the of these companies.