Zonguldak milletvekilleri ve TBMM`deki faaliyetleri (1939-1950)

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu Döneminde ilk seçim 1877 tarihinde `Talimat-ı Muvakkate` olarak adlandırılan ve Meclis-i Vükela tarafından kabul edilen kanuna göre gerçekleştirilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra yapılan seçimlerde de zaman zaman değişiklik yapılmakla beraber bu kanun temel alınmıştır. 1920 seçimlerinde iki dereceli özel bir seçim yöntemi uygulanmıştır. 1923, 1927 ve 1943 yıllarında yapılan seçimlerde iki dereceli seçim sistemi uygulanmıştır. 1946 seçimlerinde tek dereceli seçim sistemine geçilmiştir. 1950 seçimlerinde ise liste usulü çoğunluk sistemi benimsenmiştir. Bu çalışmada 1939-1950 yılları arasında seçilen Zonguldak milletvekillerinin hayatı ve VI., VII. ve VIII. dönem TBMM'deki faaliyetleri ele alınmıştır. TBMM'nin VI., VII. ve VIII. dönemlerinde Zonguldak'tan toplam otuz milletvekili seçilmiştir. Bu dönemlerde iki kişi üç dönemde yedi kişi iki dönemde on kişi bir dönemde Zonguldak milletvekili olarak TBMM'de görev yapmıştır. Zonguldak milletvekillerinden yedi kişi TBMM'de aktif bir faaliyette bulunmamıştır. Bununla birlikte milletvekillerinden özellikle İbrahim Rebii Barkın, Şinasi Devrin, İsmail Ergener, Sabri Koçer ve Orhan Seyfi Orhon'un Zonguldak Kömür havzası ve diğer konulardaki görüşleri ön plana çıkmaktadır. Çalışmamızda elde ettiğimiz veriler doğrultusunda milletvekillerinin tanınması ve sosyoekonomik durumları ortaya konulmuştur. Çalışmamızın ana kaynaklarını TBMM Arşivi, TBMM Zabıt Cerideleri ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi belgeleri oluşturmakla beraber dönemi konu alan gazeteler, çalışmamızda konuyla ilgili kitap ve makalelerden yararlanılmıştır.

The first election was made according to the law which was called `Talimat-ı Muvakkate` (Provisional Order) and enacted by `Meclis-i Vükela` (National Assembly) in 1877 during the Ottoman Era. This law was enforced with the amendments in some provisions of it in the elections made after the foundation of the Republic of Turkey. In 1920 elections, a special election method with two phases was implemented. The election system with two phases was also implemented in 1923, 1927 and 1943 elections. The single phased election system was implemented in 1946 elections. The majority system with listing method was adopted in 1950 elections. In this work, the lives of Zonguldak deputies, who were elected between 1939-1950, and their activities in the Grand National Assembley of Turkey during the periods VI., VII. and VIII would be discussed. Total number of who the deputies were elected from Zonguldak during VI., VII. and VIII. periods of the Grand National Assembley of Turkey are thirty. Two of them acted as deputies from Zonguldak for three periods, seven for two periods and ten for one period in the Grand National Assembley of Turkey during these periods. Seven of deputies from Zonguldak were not active in the Grand National Assembley of Turkey. Besides, especially the views of İbrahim Rebii Barkın, Şinasi Devrin, İsmail Ergener, Sabri Koçer and Orhan Seyfi Orhon among the deputies about Zonguldak Coal basin and other issues come into prominence. Based on the data which we obtain from our study, the deputies were introduced and their socio-economic status was discussed. The paper was prepared using notably the Grand National Assembley of Turkey Archive, the Grand National Assembley of Turkey Minute Books and Prime Ministry's Republic Archive as the resources and the newspapers which discussed that period and the books and assays related to the subject.