Su yapıları için kaya malzemesi uygunluk ölçütlerinin geliştirilmesi ve Zonguldak-Filyos Vadisi uygulaması

Abstract

Yapı malzemesi olarak sınıflandırılan kırmataş, bir kaya sahasında madencilik faaliyeti ile üretilmekte ve kırıcılar aracılığıyla istenen kullanım boyutlarına getirilmektedir. Doğal kırmataş veya kaya malzemesi ağırlıklı olarak, yol yapıları, demiryolu balastı, hidrolik yapılar, su yapıları (kaya malzemesi, riprap vb.) ve filtre taşı olarak kullanılmaktadır.Bu tez çalışması su yapıları için kaya malzemesi uygunluk ölçütlerinin geliştirilmesini kapsamaktadır. İkinci bölüm, agrega ve kaya malzemesi ile ilgili literatür araştırma bulguları, yasal mevzuatı içerecek şekilde derlenmiştir. Üçüncü bölümde, deneysel test yöntemleri ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Ayrıca, kaya malzemesinin kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi için ölçütler ve sınıflandırmalar incelenmiştir. Su yapılarında (baraj, gölet, sedde vb.) kaya malzemesinin uygunluğunun değerlendirilmesi için sistematik bir analiz yöntemi kullanılmıştır. Önce, geliştirilen sistematik analiz yöntemi tanıtılmıştır. Daha sonra, ana değerlendirme ölçütlerini içeren ?Kaya? ve ?Konum? yaklaşımları ayrıntılı açıklanmıştır. Su yapıları kaya malzeme sahaları için uygunluk sınıflandırmaları geliştirilmiş ve önerilmiştir. Sistematik analiz yönteminin ve önerilen sınıflandırmaların geçerliliği çeşitli andezit ve bazalt kaya malzeme sahalarına ait veriler aracılığıyla sınanmıştır. Sonunda, analiz yöntemi ve sınıflandırmalar Zonguldak-Filyos Vadisinde iki adet kaya malzeme sahasına uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına dayalı olarak, incelenen andezit kaya malzeme sahaları ve özellikleri Filyos Vadisindeki su yapıları için uygun olarak değerlendirilmiştir. Analiz verilerine göre; Çömlekçi sahası Fındıkdere sahasına kıyasla daha uygun özellikler taşımaktadır.

Crushed stone is a form of construction aggregate, produced by mining a suitable rock deposit and breaking the removed rock down to the desired size using crushers. The natural crushed stone or rock material is mainly used for road construction, railroad ballast, hydraulic construction, water construction material (rock material, riprap etc.) and filter stone.This thesis research involves development of suitability criterions for water constructions rock material. In the second chapter, information is obtained and compiled from a literature review on aggregate and rock material, including legal topics. In the third chapter, experimental test methods are explained in detail. Also, evaluation criterions and classifications for usage of rock materials are investigated. A systematical analysis method is used for the suitability evaluation of rock material for water construction (dam, pond, bank etc.). Firstly, the systematical analysis method developed is introduced. Then, the ?Rock? and ?Location? approaches that include the evaluation criteria are explained. Suitability classifications for water construction rock material fields are developed and suggested. The validity of the systematical analysis method and the proposed classifications are proved by using the field data from various andesite and basalt rock material deposits. Finally, the analysis method and classifications are carried out for two rock material fields in Zonguldak-Filyos Valley. Based on the analysis results, the investigated andesite rock material deposits have been found suitable for the Filyos Valley water constructions. The analysis results also indicated that the Cömlekçi field is more suitable than the Fındıkdere field.