Zonguldak arazi kullanım değişiminin uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri ile zamansal analizi

Abstract

Zonguldak ve yakın çevre arazilerinin geçmiş ve şimdiki arazi örtü/kullanım haritalarını Uzaktan Algılama ve CBS teknolojileri kullanarak üretmek ve arazi örtü/kullanım türlerinin zamansal değişimlerini araştırmak çalışmanın temel hedefleridir.Bu amaçla 1987, 2000 ve 2010 yıllarına ait Landsat uydu görüntüleri sağlanmıştır. Elde edilen görüntüler PCI V10.0.3 yardımı ile görüntü zenginleştirme ve sınıflandırma işlemleri gerçekleştirilmiştir. Daha sonra bir CBS yazılımı olan ArcGIS 9.3.1 ile elde edilen sınıflandırma verilerinin konumsal ve alansal analizleri yapılmıştır. Zonguldak ve yakın çevre arazilerinin 1987, 2000 ve 2010 yılları için arazi örtü/kullanım haritalarını üretmek ve sırasıyla 1987-2000, 2000-2010 yılları arasındaki süreçlerde arazi örtü/kullanım değişimlerini belirlemek amacıyla görsel yorumlama, harita ve tablo hesaplama işlemleri uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar Zonguldak ve yakın çevresinin kapsama alanının 1987 yılı için 493441,9 hektar, 2000 yılı için 493441,8 hektar ve 2010 yılı için ise 493557,3 olarak belirlenmiştir.Zonguldak ve yakın çevresinin yorumlanmasından elde edilen arazi örtü/kullanım haritası temel alındığında 1987 yılında çalışma alanının % 38,4'ü açık alandır (189244,3 hektar). Toplam arazinin geriye kalan % 35,8, % 23,8, % 1,4 ve % 0,1'si ise sırasıyla deniz, yeşil alan, yerleşim ve baraj-akarsu alanlarıyla örtülüdür.2000 yılında, Zonguldak ve yakın çevresinin Landsat görüntüleri kullanılarak üretilen arazi örtü/kullanım haritasına göre ise toplam alanın % 36,8'i açık alandır (181700,4 hektar). Bu arazi deniz, yeşil alan, yerleşim ve baraj-akarsu sırasıyla % 36,3, % 25, % 1,7 ve % 0,2'lik oranlarla izlemektedir. 2010 yılında ise toplam alanının % 40,9'u açık alandır (202070,4 hektar). Toplam arazinin geriye kalan % 35,9, % 15,8, % 3,2 ve % 0,2'si ise sırasıyla deniz, yeşil alan, yerleşim ve baraj-akarsu alanlarıyla örtülüdür.1987 ve 2000 yılı arazi örtü/kullanım türleri haritasındaki alanlarının kıyaslanmasından elde edilen sonuçlar, sırasıyla yerleşim, baraj-akarsu, yeşil alan ve denizin kapsama alanlarının % 24,8, % 11,8, % 4,8 ve % 1,3'lük oranlarla artarken açık alanların kapsama alanlarının % 4'lük oranla azaldığını göstermiştir. Aynı şekilde 10 yıllık periyot olan 2000-2010 yılları arasındaki arazi örtü/kullanımı karşılaştırmasından elde edilen sonuçlar, sırasıyla yerleşim, baraj-akarsu ve açık alan kapsama alanlarının % 84,9, % 50,9 ve % 11,2'lik oranlarla artarken yeşil alanın ve denizin kapsama alanlarının % 36,9 ve % 1'lik oranlarla azaldığını da göstermiştir.

Main objective of this thesis is to generate past and present land use/cover maps and analyzing temporal changes on land use/cover of Zonguldak and vicinity with using Remote Sensing and GIS technologies.In order to fulfill this objective, Landsat images of study area belong to 1987, 2000 and 2010 are acquired. Image enhancement and classification procedures are applied on these images using PCI V10.0.3. After classification and enhancement, ArcGIS 9.3.1 is used to perform spatial analysis on classified images. Visual interpretation and some statistical analysis are performed so as to generate land use/cover maps for three periods (1987,2000 and 2010) and determine change in land use/cover from 1987 to 2010.The results indicated that the coverage area of the Zonguldak and vicinity was determined to be 493441,9 hectare in 1987, 4934417,8 hectare in 2000 and 493557,3 hectare in 2010.According to 1987 land use/cover map of Zonguldak and vicinity, % 38,4 of study area is classified as open area and the rest % 35,8, % 23,8, % 1,4 and % 0,1 is classified as sea, vegetation, settlement area and dam-river subsequently.When the land use/cover map of 2000 is taken into consideration, % 36,8 is classified as open area, % 36,3 as sea, % 25 as vegetation, % 1,7 as settlement and finally % 0,2 is dam-river. Land use/cover map of 2010 depicts that % 40,9 of study area is open area, % 35,9 is sea, % 15,8 is vegetation, % 3,2 is settlement and % 0,2 is dam-river.The comparison between land use/cover maps 1987 and 2000 showed that when open area coverage decreased % 4, settlement, dam-river, vegetation and sea coverage increased % 24,8, % 11,8, % 4,8 and % 1,3 subsequently. On the other hand, according to land use maps of 2000 and 2010, when coverage area of vegetation and sea decreased % 36,9 and % 1 respectively, settlement, dam-river and open area coverage increased % 84,9, % 50,9 and %11,2 respectively.