Türkiye Talpa Lınneaus, 1758 (Mammalıa: Sorıcomorpha) türlerinin G ve C bantlama özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Talpa cinsi 20-22 milyon yıl önce erken Miyosende Asya'da ortaya çıkmış ve yayılmıştır. Günümüzde yaşamakta olan 9 türden 8'i üzerinde yapılan filogenetik analizlerle Talpa europaea, T. caeca, T. romana, T. levantis, T. stankovici ve T. occidentalis türleri doğu türleri grubuna ve T. altaica ile T. caucasica batı türleri grubuna girmekte ve bazalde yer almaktadır. T. davidina bu analizlere dahil edilmediği için hangi gruba dahil olduğu literatürde yer almamaktadır. Bu türlerden 4 tanesi (T. levantis, T. caucasica, T. davidiana ve T. europaea) Türkiye'de yayılış göstermektedir. Köstebek türlerinin morfolojisi toprakaltı yaşama konvergent evrimin bir sonucu olarak birbirlerine çok benzerdir ve morfolojik ayrımları da oldukça zordur. Bu çalışmada Türkiye köstebeklerini kromozom bantlama özelliklerine göre ayırt etmek ve T. davidiana'nın hangi gruba ait olduğunu yorumlamak hedeflenmiştir. Türkiye'de yayılışı bulunan 4 türe ait 14 lokaliteden, 60 (27 erkek, 33 dişi) örnek bu çalışmada değerlendirildi. Örneklerin karyotipleri, G ve C bant özellikleri ortaya konularak farklılıkları ve benzerlikleri ortaya konuldu. Sonuçlara göre incelen türlerin karyotipleri şöyledir: T. europaea ve T. levantis 2n = 34, NF = 68; T. caucasica 2n = 38, NF = 66; T. davidiana 2n = 34, NF = 66. Talpa cinsinde 9 türün diploid kromozom sayısı 2n= 34, NF = 68 olduğu için atasal formun kromozom sayısının da 2n= 34, NF = 68 olduğu kabul edilmektedir. C bantlama sonuçlarına göre T. europaea'da interstitial heterokromatin varlığı görülmezken, T. levantis ve T. caucasica'da 1 adet; T. davidiana'da ise 2 adet interstitial heterokromatin bölge bulunmaktadır. G bantlama sonuçları türleri ayırmada kullanılacak karakterler sunmamış, ancak T. davidiana'nın 15. kromozom çiftinde delesyon olduğunu; T. caucasica'nın karyotipinde bulunan 2 çift akrosentrik kromozomun robertsonian ayrılması ile T. levantis'in karyotipindeki 2. ve 8. kromozom çiftine karşılık olarak oluştuğunu göstermiştir. Atasal form 2n = 34, NF = 68 ise T. caucasica'nın 2 adet robertsonian fizyon ile (2n = 38, NF = 68) oluşmuş olmalıdır. T. davidiana'nın bir kromozom çiftindeki adet delesyon ile oluştuğu (2n = 34, NF = 66) öngörüldü. Bu sonuçlara göre Türkiye'de yayılış gösteren Talpa türlerinin kromozamal değişiminde Robertsonian fizyon ve delesyon mekanizmalarının etkili olduğu ortaya konuldu. Türlerin karşılaştırılmasında G ve C bantlama sonuçlarından elde edilen 27 karakter kullanılarak PAUP 4.0 programı ile filogenetik ağaç oluşturuldu. Bu ağaç sonucuna göre ise T. europaea ve T. levantis'in batı köstebekleri, T. caucasica ve T. davidiana'nın ise doğu köstebekleri grubunda yer aldıkları, dolayısı ise Türkiye'ye köstebeklerin girişi ve yayılışının hem doğudan, hem de batıdan gerçeklemiş olduğu sonucuna varılmıştır.Karyotip ve kromozom bantlama sonuçları morfolojik ayrımı oldukça tartışmalı ve zor olan Türkiye köstebeklerinin ayrımı için kullanışlı veriler sunmuştur. Bununla birlikte cins üzerindeki taksonomik problemlerin çözümü için türlerin bütün izole populasyonlarını ve dünyadaki 9 türü birlikte değerlendiren geniş kapsamlı bir moleküler çalışma gerekli görülmektedir.

In this study Talpa levantis, Talpa europaea, Talpa caucasica and Talpa davidiana which were distributed in Turkey were utilized. G- and C- banding patterns and karyotypic results of a total of 60 specimens (27 male, 33 female) across 14 localities were analyzed. According to karyotype results, chromosome number of Talpa davidiana determined as 2n = 34; NF=66, and G- and C- banding results were discussed with the literature for the first time. The pattern of G- and C- banding of each species were compared and differences among species were shown. G- and C- banding of four Talpa species were compared and rearrangements among species were shown. The banding results were used to construct phlyogenetic tree. According to the constructed phlyogenetic tree, all species including outgroup, T. romana were divided intofour groups. T. levantis were determined as an ancestral Talpa species in Turkey. However to understand the full mechanism of speciation of Talpa distributed in the world, we need more data as discussed in literature.It was determined Robertsonian fusion and deletion mechanisms of chromosomal rearrangements which were effective chromosomal evolution of Talpa in Turkey. These results suggested that 2n = 34 was ancestral form. The chromosome number of 2n = 34 and 2n =38 of Talpa were determined in this study and similar banding patterns showed that chromosomal rearrangements didn't have a powerful evolutionary role on speciation of genus Talpa. Therefore it was determined that speciation of Talpa was allopatric and the possible scenarios for speciation of Talpa genus during time were discussed in the light of current literature.