5.1 miksajı stereo sistemlere uyarlamak: `Down mix`

Abstract

1927 yılında sinema sektörüne dahil olan ses teknolojisi, geçen 91 yıl içinde giderek artanbir ivme ile sektörün vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Anlatıma yön veren, algıyıyönetebilen, filmin anlatımını ve izleyiciye geçmesini daha üst bir seviyeye çıkaran çokönemli bir unsurdur. Teknolojinin ilerlemesi her şeyde olduğu gibi, sinema sektörüne dekatkıda bulunmuştur ve ses bölümünün giderek daha fazla önem teşkil etmesiyle `sesdepartmanı` başlığı altında ayrı bir mühendislik gerektiren branş oluşmuştur. Sesdepartmanında çalışan mühendisler, teknolojik gelişmeleri takip ederek günümüzde en çokkullanılan 5.1 denilen toplam altı monitörden ses alınabilen ses teknolojisine göre filminmiksajını yapmaya başlamışlardır. Sinema salonlarında en yaygın bulunan ses sistemi5.1'dir. 7.1 ve Dolby Digital'ın Atmos isimli teknolojisi, 5.1 sistemlerden daha fazla sesgerçekliği elde etme imkanı sunmasına karşın, çok daha fazla pahalı ekipmanlargerektirdiği için, endüstriyel olarak dünyada en çok 5.1 sistem kullanılmaktadır. Bu nedenlede final mix mühendislerinin en yatkın olduğu miksaj biçimi de 5.1'e göre yapılanmiksajdır. Durum sinema salonları için böyle iken; evlerdeki televizyon yayınları ile Netflix, BluTV,PuhuTv gibi dijital platformlarda yayınlanacak filmlerde ise durum değişmektedir. Herevde 5.1 ses sisteminin bulunmaması göz önünde bulundurulduğunda, daha ilkel teknolojiolarak tanımlayabileceğimiz stereo sistemler ön plana çıkmaktadır. Televizyon vebilgisayar üzerinde bulunan stereo ses sistemi 5.1'deki altı kanal kullanımı yerine sadecesağ ve sol kanal olmak üzere 2 kanallık ses imkanı sunar. Dolayısıyla genel geçer 5.1'egöre miksajı yapılmış bir sinema filmini televizyon ve diğer dijital platformlardaduyurabilmek için ayrı bir miksaj yapılması gerekir. Yapılan bu miksajın dünya genelindekiismi Down Mix'tir.Bu tez kapsamında sırasıyla ses teknolojisinin gelişiminden ve optimum seviyede DownMix'in nasıl yapılacağına ek olarak da dijital ses düzenleme programlarının yaptığıotomatik down mix ile ses mühendisinin kendisinin yaptığı down miks'in kıyaslanmasıamaçlanmaktadır.

The sound technology, which was included in the movies in 1927, has become an essentialpart of the industry with an increasing acceleration over the past 91 years. It is a veryimportant element that directs the narrative, influences the perception, and increases themovie to a higher level of cinematic narration. The advancement of the technology hascontributed to the movies as well as everything else, and with the importance of the sounddepartment, a new engineering discipline have been formed under the title of 'sounddepartment'. Sound engineers have started to mix the film according to the ''5.1'' soundtechnology which can be received from total of 6 monitors. The most common soundsystem used in the movie theaters is 5.1. Although 7.1 and Dolby Digital's Atmostechnology provide more sound reality than 5.1 systems, 5.1 systems are the most preferredsystem, since 7.1 and Dolby Digital's Atmos technology require much more expensiveequipment. Therefore, the mixing format is being set according to 5.1 format by the finalmix engineers. Meanwhile the technical requirements are different in TV broadcasts anddigital platforms such as Netflix, BluTV, PuhuTv. The number of people who don't have a5.1 sound system in their home is considerable. For this reason, stereo systems which canbe defined as more primitive technology, becomes more preferable for those platforms. Thestereo sound system located on the TV and computers offers 2 channels of sound, just theright and the left channel, instead of using 6 channels in 5.1. Therefore, a new sound mixmust be made for a movie which was mixed according to 5.1 sound system in order toadapt it for television and other digital platforms. Down Mix is the global name of thismixing procedure.In the context of this thesis, the development of sound technology will be discussed andhow to do down mix at optimum level will be explained. In addition, it is aimed tocompare the down mix made by the sound engineer and the automatic down mix made by digital sound editing programs.