Bir ağız ve diş sağlığı merkezi`ne başvuran 7-14 yaş arası çocuklarda anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler

Abstract

Ülkemizde çocukluk çağı sağlık sorunları içinde TUİK'in 2014 verilerine göre 7-14 yaş grubu çocuklarda % 24.5 ile ağız ve diş sağlığı sorunları ilk sırada yer almaktadır. Bunun temelinde ailelerin ağız diş sağlığına yönelik uygulama eksiklikleri yer aldığı gibi anksiyete de görülebilmektedir. Hemşirelik alanında yapılmış doğrudan çocuklarda diş tedavisine bağlı anksiyete araştırmasına rastlanmamıştır. Literatürde dental anksiyetesi olan bireylerin daha az sıklıkta dişlerini fırçaladıkları, diş bakımı ile zayıf uyum yaptıkları görülmüş, diş çürükleri ile dental anksiyete arasında pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada bir ağız-diş sağlığı merkezine başvuran 7-14 yaş arası çocuklarda anksiyete düzeyleri ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan 30 sorulu sosyo-demografik soru formu ve Fleisig, Rabian, ve Peterson (1991) tarafından geliştirilen ve Jokić-Begić, Jurin ve Korajlija (2011) tarafından revize edilen, Seçer (2013) tarafından Ülkemiz için Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması yapılmış olan, 15 maddeli likert tipi `Çocuklarda Anksiyete Duyarlık Ölçeği (ÇADÖ)` kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik, ortalama, nonparametrik önemlilik testleri, korelasyon testi kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni çocukların anksiyete düzeyleri, bağımsız değişkenleri yaş, cinsiyet, geliş nedeni vb. sosyo-demografik özelliklerdir. DMFT indeksi (Çürük, kayıp, dolgulu dişler indeksi) muayene esnasında diş hekimi tarafından belirlenmiştir. Araştırmanın evrenini Kırıkkale Ağız-Diş Sağlığı Merkezi'ne başvuran 7-14 yaş grubu çocuklar oluşturmuştur. Minitab 16 programında yapılan power analizinde örneklem büyüklüğü 406 olarak hesaplanmış, çalışma 408 çocukla tamamlanmıştır. Çalışma sonucunda çocukların orta düzeyde kaygılı oldukları saptanmıştır. Yaş, diş hastanesine geliş nedeni, yapılacak işlemin açıklanma durumu ile anksiyete düzeyi arasında istatistiksel düzeyde anlamlı ilişki olduğu gözlenmiştir. DMFT indeksi ile anksiyete düzeyi arasında da pozitif yönde korelasyon olduğu saptanmıştır. Yaş, anne çalışma durumu, diş fırçalama alışkanlığı, diş fırçalama süresi, diş ipi kullanımı, bebeklik döneminde uzun süre emzik ve biberon kullanımı, hergün abur-cubur tüketiminin DMFT indeksini etkilediği belirlenmiştir.

According to 2014 TUIK, in our country children oral and dental health problems take first place with % 24.5 among childhood general health problems of children ages between 7 and 14. Anxiety and oral-dental health applications deficiencies are the reasons on the base of this problem. There is no study about dental anxiety of children in nursing area. At the literature, who have dental anxiety brush their teeth less than the others and also they cannot easily connected by dentist and there is a positive relation between dental caries and dental anxiety . This study aimed to measure anxiety levels of the children ages between 7- 14 applied at one of the Oral and Dental Health Center and determines the factors that affect it. Socio-demographic form with 30 questions and 15-point Likert-type `Children Anxiety Sensitivity Scale` which was developed by Fleisig, Rabian, Peterson ( 1991 ), revised by Jokić-Begić Jurin, Korajlija ( 2011), Turkish validity and reliability for our country which done by Seçer (2013), were used and applied by the researchers. Percentage, mean, nonparametric significance tests, correlation test were used in the evaluation of the data. The dependent variation is children anxiety level and independent variations are socio-demographic properties like age, gender, reason for arrival etc. in the study. DMFT index (Caries, loss, filled teeth index) was determined by the dentist during the dental examination. Research population consisted of the 7-14 ages whoose comed to Kırıkkale Oral and Dental Health Center. In the power analysis performed in Minitab 16 program, the sample size was calculated as 406 and the study was completed with 408 children. As a result of the study, children were found to be moderately anxious. There was a statistically significant relationship between age, the reason for admission to the dental hospital, the explanation of the operation will be performed and the level of anxiety. There was also positive correlation between DMFT index and anxiety level. It was determined that age, maternal working status, toothbrushing habit, toothbrushing period, dental floss use, use of pacifier for long periods during infancy, daily consumption of bacon and dumplings affected DMFT index.