Sporcuların algıladıkları antrenör liderlik davranışlarının öz yeterlilik düzeylerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; sporcuların algıladıkları antrenör liderlik davranışlarını ve öz yeterlilik düzeylerini farklı değişkenlere göre belirleyerek, aralarındaki ilişkiyi tespit etmektir. Araştırmaya 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı ve Halkoyunları Federasyonunun düzenlemiş olduğu halkoyunları yarışmasına katılan 284 kadın, 128 erkek toplam 412 sporcu gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak katılımcıların kişisel bilgilerini toplamak amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan `Demografik Bilgi Formu` ile beraber, Öcel (2002) tarafından Türk kültürüne uyarlama çalışması yapılan `Öz Yeterlik Ölçeği` ve Toros ve Tiryaki (2006) tarafından Türk kültürüne uyarlanan `Sporda Liderlik Ölçeği` kullanılmıştır. Verilerin analizinde öncelikle tanımlayıcı istatistikler incelenmiştir. Bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenler üzerindeki etkisinin incelendiği araştırma soruları için parametrik test varsayımlarının sağlandığı durumlarda bağımsız gruplar t testi, varyans analizi; parametrik test varsayımlarının sağlanmadığı durumlarda Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis-H testi kullanılmıştır. Sporcuların antrenörlerinin liderlik özelliklerine ilişkin algıları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Pearson's korelasyon analizi ve linear regresyon analizleri kullanılmıştır. Verilerin analizi aşamasında betimsel istatistiklerin hesaplanmasında, parametrik ve parametrik olmayan testlerde SPSS 20 programları kullanılmıştır. Ölçeklerin doğrulayıcı faktör analizleri Lirsel 8,4 ile yapılmıştır.Araştırmanın sonucunda, liderlik ölçeğinden algıladıkları puanların halk oyuncuların cinsiyet, eğitim durumu, halkoyunları oynama süresi, yaşadığı yer, anne baba eğitimi, sosyo ekonomik durum değişkenlerine göre farklılaştığı; öz yeterlik puanlarının cinsiyet, eğitim durumu, halkoyunları oynama süresi, yaşadığı yer, anne baba eğitimi, yaşadığı yer, sosyo ekonomik durum değişkenlerine göre farklılaştığı görülmüştür. Antrenör liderlik özelliklerinin sportif öz yeterlik algısının anlamlı birer yordayıcıları olmadıkları bulunmuştur. Bununla birlikte sporcunun yaşadığı yer, eğitim durumu, ekonomik durumu ve anne eğitim düzeyi de sporcu öz yeterliğinin anlamlı birer yordayıcısıdır. Ayrıca envanterler arasındaki korelasyon sonuçları incelendiğinde halk oyunu sporcularının antrenörlerinin eğitici ve öğretici, demokratik, sosyal destek, ödüllendirici, otokratik liderlik davranışlarına ilişkin algıları ile öz yeterlik algıları arasında pozitif yönde, düşük düzeyde anlamlı bir ilişki gözlenmektedir.

The purpose of this research is to determine athletes' trainer leadership behaviors, self-competence levels and the relationship between these two phenomena.The research was conducted on a total of 412 subjects, 128 of which were male and the remaining 284 were female. The subjects, who all attended the folk dance contest that was organized by the Ministry of National Education and Folk Dances Federation within 2017-2018 academic year, volunteered to participate in the research.In order to gather personal information about the participants, the `Demographic Information Form`, which was developed by the author, the `Self-competence Scale`, which was developed by Öcel (2002), and the `Leadership in Sports Scale`, which was adopted to Turkish culture by Tiryaki (2006), were employed as data collection tools.During data analysis, descriptive statistics were examined as the first step. For the study results, where the effect of independent variables on the dependent variables were being inspected, t test was employed when parametric test assumptions were satisfied. For situations, when parametric test assumptions were not satisfied, Mann Whitney U test and Kruskal Wallis-H test were used. While determining the relationship between athletes' trainer leadership perceptions and self-competence, Pearson's correlation analysis and linear regression analysis were utilized. While calculating descriptive statistics during data analysis phase, SPSS 20 software was used in both parametric and non-parametric tests. Validating factor analyses of the scales were performed using Lirsel 8.4.As a result of this research, folk dancers' perceived points from leadership scale and self-competence points differ with respect to gender, level of education, folk dancing career length, location of residence, parental education and socioeconomic status variables. None of trainer leadership properties were found to be significant precursors of sportive self-competence perception. Moreover, athlete's location of residence, level of education, economic status and parental education level were also determined as significant precursors.In addition, when the correlation between inventories was examined, a weak positive meaningful relationship was observed between folk dancers' self-competence perceptions and their trainers' educational, democratic, socially supportive, rewarding and autocratic leadership behaviors. Key Words: Trainer, Leadership, Self-competence, Folk Dance