Konya ekolojisinde bazı makarnalık buğday genotiplerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, 2012-2013 yetiştirme döneminde Konya Merkez ve İçeri Çumra koşullarında 16 ileri seviyedeki makarnalık buğday hattı ve 4 çeşidin tane verimi ve bazı kalite özelliklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Bitki materyali olarak daha önceki yıllarda makarnalık buğday ıslah programı kapsamında geliştirilmiş 16 ileri kademede buğday hattı ve Orta Anadolu Bölgesinde yaygın olarak yetiştirilen 4 çeşit (Kızıltan-91, Ç-1252, Eminbey ve Kunduru-1149) kullanılmıştır. Araştırma Tesadüf Blokları Desenine göre 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada başaklanma süresi, bitki boyu, metrekaredeki başak sayısı, yatma durumu, tane verimi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, renk (b sarılık değeri), mini SDS ve hastalık durumu belirlenmiştir. İki çevrenin ortalaması olarak genotiplerin başaklanma süresi 211.63 – 215.25 gün, bitki boyu 70.9 – 112.2 cm, metrekaredeki başak sayısı 500.83 – 841.25 adet, yatma durumu 1 - 9, tane verimi 247 – 367 kg/da, bin tane ağırlığı 34.7 – 44.4 g, hektolitre ağırlığı 67.7 – 77.05 kg, protein oranı % 11.0 – 14.2, renk (b sarılık değeri) 19.5 – 24.2 ve mini SDS değerleri 10.3 – 26.8 ml arasında değişmiştir. İki çevrenin ortalamasına göre tane verimi bakımından 1, 4, 6, 7, 8 ve 18 numaralı hatlar genel ortalamanın (306 kg/da) üzerinde tane verimine sahip olmuşlardır. Hatlardan sırasıyla 7 (367 kg/da), 8 (348 kg/da), 6 (346 kg/da), 1 (344 kg/da) ve 18 (344 kg/da) numaralı genotipler en yüksek tane verimine sahip olmuşlardır. Çeşitlerden Kunduru-1149 (331 kg/da) ve Ç-1252 (319 kg/da) çeşitleri de istatistiki olarak bu hatlarla aynı grupta yer almıştır. Anahtar Kelimeler: Makarnalık Buğday, Hat, Çeşit, Kalite, Verim

This study was conducted to determine grain yield, yield component and some quality traits of 16 advanced durum wheat lines and 4 durum wheat cultivars in 2012-2013 growing season at Konya-Center and Iceri Cumra conditions. In previous years, improved in durum wheat breeding program 16 lines and commonly grown in the Central Anatolian Region 4 cultivars (Kiziltan-91, Ç-1252, Eminbey ve Kunduru-1149) were used as plant material. The research was arranged in a randomized block design with four replicates. Days to headings, plant height, number of spike per m2, lodging rate, grain yield, thousand seed weight, test weight, protein content, colour value, SDS sedimentation value and diseases condition were evaluated in this research. According to the results including two location averages; days to headings, plant height, number of spike per m2, lodging rate, grain yield, thousand kernel weight, test weight, protein content, colour value and SDS sedimentation value of genotypes, were between 211.63 – 215.25 day, 70.9 – 112.2 cm, 500.83 – 841.25 number, 1 - 9, 247 – 367 kg/da, 34.7 – 44.4 g, 67.7 – 77.05 kg, % 11.0 – 14.2, 19.5 – 24.2, 10.3 – 26.8 ml, respectively. On average of two locations in terms of grain yield, numbered 1, 4, 6, 7, 8 and 18 lines had above the overall grain yield (306.6 kg/da). The highest grain yield was obtained from numbered 7 (367 kg/da), 8 (348 kg/da), 6 (346 kg/da), 1 (344 kg/da) and 18 (344 kg/da) genotypes, respectively. Kunduru-1149 (331 kg/da) and Ç-1252 (319 kg/da) cultivars statistically were located in the same group with these lines.Key words: Durum Wheat, Line, Cultivar, Quality, Yield