Ayrık denemelerle öğretimin çevrimiçi sunulan aile eğitim programıyla kazanımının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, çevrimiçi sunulan aile eğitim programının, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuğa sahip annelere, `Ayrık Denemelerle Öğretim (ADÖ)` yöntemini uygulayabilme becerisini kazandırmadaki etkililiğini belirlemektir. Ayrıca annelerin öğretimiyle çocuklarının hedeflenen temel taklit becerilerini kazanıp kazanmadıklarını belirlemektir.Araştırma, OSB tanısı almış olan üç çocuk ve anneleriyle yürütülmüştür. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden `yoklama evreli denekler arası çoklu yoklama modeli` kullanılmıştır. Araştırma kapsamında annelerin ADÖ yöntemini uygulayabilmesi amacıyla çevrimiçi sunulan bir aile eğitim programı geliştirilmiştir. Bu eğitim programı, öğretim ve koçluk oturumlarını içeren iki bölümden oluşturulmuştur. Araştırmanın tüm oturumları çevrimiçi ortamda, yüz yüze eğitime olanak sağlayan Skype programı aracılığıyla yürütülmüştür. Araştırmanın bağımsız değişkeni, çevrimiçi sunulan aile eğitim programıdır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri ise, annelerin ADÖ basamaklarını izleyerek çocuklarına taklit becerilerini öğretmesi ve çocukların temel taklit becerilerini sergileme sıklıklarıdır. Araştırmada uygulanan programın etkililiğine ilişkin elde edilen verilerin analiz edilmesinde görsel analiz ve örtüşmeyen veri analizinden yararlanılmıştır.Araştırma bulguları, çevrimiçi ve birebir olarak yürütülen çevrimiçi sunulan aile eğitim programının, annelerin OSB olan çocuklarına temel taklit becerilerini öğretebilmeleri amacıyla, ADÖ yöntemini uygulama becerilerini kazanmaları üzerinde etkili olduğunu, farklı davranışlara genelleyebildiklerini ve programın tamamlanmasının ardından kazandıkları ADÖ yöntemini uygulama becerilerini sürdürebildiklerini göstermiştir. Bunun yanı sıra anneler aracılığıyla uygulanan ADÖ yöntemi ile OSB olan çocuklarının temel taklit becerilerini sergileyebildikleri ve program sonrasında yine anneler aracılığıyla sunulan yeni taklit becerilerini edinmeye devam ettikleri ortaya konmuştur. Çevrimiçi sunulan aile eğitim programının sosyal geçerlik verilerinin elde edilebilmesi amacıyla annelerle gerçekleştirilen görüşmeler sonrasında, annelerin programa ilişkin olumlu görüş bildirdikleri görülmüştür.

The aim of this study is to determine the effectiveness of the parent training program offered online in gaining the ability to apply the method of the `Discrete Trial Training (DTT)`to mothers who have children with Autism Spectrum Disorders (ASD). Furthermore, it aims to determine whether the instruction of the mothers lead to the acquisition of the targeted basic imitation skills by the children.The study was conducted with three children who were diagnosed with ASD, and their mothers. In the study, multiple probe design with probe conditions across subjects, one of the single-subject research models, was used. Within the scope of the research, a parent training program was developed in order to enable the mothers to apply the DTT method The Parent Training Program Offered Online is composed of two parts, which include teaching and coaching sessions. All study sessions were conducted online using the Skype, which allows face-to-face training. The independent variable of the study is the parent training program offered online. The dependent variables of the study are to teach imitation skills of mothers by following the DTT steps and the frequency of the exhibition basic imitation skills of children. Visual analysis and non-overlapping data analysis were used to analyze the data obtained for the effectiveness of the program.The findings of the research showed that the online and one-to-one parent training program offered online was effective on the acquisition of the DTT method application skills of the mothers in order to instruct basic imitation skills to their children with ASD, they are able to generalize these skills to different behaviors and maintain the skills to implement the DTT method that they gained after the completion of the program. Furthermore, it is demonstrated that children with ASD could exhibit basic imitation skills as a result of the implementation of the DTT method by the mothers and continue to acquire new imitation skills presented by the mothers with the DTT method after the initial program was completed. After the interviews with mothers in order to obtain the social validity data of the parent training program offered online, it was observed that mothers reported positive opinions about the program.