Göçmen ortaokul öğrencilerindeki travma sonrası stres bozukluğu, sosyal destek ve depresyon durumlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ülkelerindeki çatışma ve iç savaşlar nedeni ile göç etmek zorunda kalan ve Türkiye'de eğitimlerine devam eden ortaokul öğrencilerinin Sosyal Sestek Algılarını, Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ve Depresyon durumları ortaya koymaktır. Bu amaçla Bolu ilinde eğitim ve öğretimine devam eden 282 öğrenciye çalışmada ulaşılması hedeflenmiş, 261 Iraklı ve Suriyeli öğrenciye ulaşılmıştır. Göç etmemiş olan öğrencilerle, göçmen öğrencilerin durumlarını karşılaştırmak için 150 Türk öğrenci araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmada kayıp veri analizi ve Z puanlarının analizi sonrasında 109 Suriyeli, 136 Iraklı ve 143 Türk öğrenci ile çalışma yürütülmüştür. Türk öğrenciler karşılaştırma yapmak için araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmada Çocuklar için Travma Sonrası Stres Tepkileri Ölçeği (ÇTSS-TÖ),Çocuklar için Depresyon Ölçeği (ÇDÖ) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği(ÇBASDÖ) uygulanmıştır. Araştırmanın analizlerinde bilgisayar paket programları kullanılmıştır.Araştırmada verilerin analizi için bağımsız örneklemler T testi, tek yönlü ANOVA, korelasyon ve regresyon analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda Suriyeli ve Iraklı öğrencilerin sosyal destek puanlarının orta düzeyde olduğu, depresyon puanlarında ise Suriyeli öğrencilerin %53,2'sinin, Iraklı öğrencilerin ise %41,17'sinindepresyon puanlarının yüksek olduğu bulunmuştur. TSSB puanları incelendiğinde Suriyeli öğrencilerin %37,5'inin, Iraklı öğrencilerin ise %32,8'inin yüksek ve çok yüksek puanlar aldıkları bulunmuştur. Göçmen öğrenciler için değişkenlere göre fark analizleri incelendiğinde milliyet değişkenindeTürk öğrencilerin sosyal desteklerinin daha yüksek, TSSB ve depresyon puanlarının göçmen öğrencileregöre anlamlı şekilde daha düşük puanlar aldıkları görülmüştür. Diğer değişkenler olan cinsiyet, yaş, Türkiye'de geçirilen zaman, dil kullanımı, Türk arkadaşa sahip olma ve göç etme nedenleri için sadece göçmen öğrencilerin verileri analiz edilmiştir. Cinsiyet değişkeninde depresyon, sosyaldestek ve TSSB puanlarında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Yaş değişkeninde sadece TSSB puanlarında,büyük yaşta olanların daha yüksek puanlar aldıkları görülmüştür. Türkiye'de geçirilen zamanabakıldığında 4 veya daha fazla zamandır Türkiye'de olan göçmen öğrencilerin, depresyon, algılanan sosyal destek ve sosyal destek alt boyutlarından özelbiri sosyal desteği puanlarında diğer gruplara göre daha avantajlı oldukları görülmüştür. Dil konusunda sorun yaşayanlar ileyaşamayanların tüm testlerden alınan puan ortalamaları arasında bir fark görülmezken, Türk arkadaşa sahip olanların olmayanlaragöre algılanan sosyal destek ve aile sosyal desteği puanlarının anlamlı şekilde daha yüksek olduğugörülmüştür. Göç etme nedenleri incelendiğinde eğitim için göç etmiş olan grubun çatışmalar için göç eden gruba göre depresyon puanları daha yüksek, aile sosyal destek puanları daha düşük çıkmıştır. Korelayson analizleri sonucunda TSSB ile depresyon puanları arasında orta düzeyde anlamlı pozitif bir ilişki bulunmuştur. Sosyal destek ile depresyon arasında negatif orta düzeyde anlamlı bir ilişki, TSSB ve sosyal destek arasında negatif anlamlı ancak düşük bir ilişki bulunmuştur. Yapılan regresyon analizinde TSSB, sosyal destek ve aile sosyal desteğinin depresyon üzerinde yordayıcı olduğu bulunmuştur.

This research aimed to investigate perceived social support, post-traumatic stress disorder (PTSD) and depression levels of secondary school students continuing their education in Turkey who had to emigrate due to conflicts and civil war in their countries. To this end, it was attempted to reach 282 students studying in Bolu province, and 261 Iraqi and Syrian students were reached. 150 Turkish students were included in the research to compare conditions of immigrant and local students. The study was conducted with 109 Syrian, 136 Iraqi and 143 Turkish students following the missing data analysis and Z-scores analysis. Child Post-Traumatic Stress Reaction Index (CPTS-RI), Child Depression Inventory (CDI), and Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS) were applied in the research. Computer software packages were used in the analyses of the research.For data analysis, independent samples t-test, one-way ANOVA, correlation and regression analyses were performed. It was found in the analyses that the Syrian and Iraqi students had moderate social support scores, and 53.2% of the Syrian students and 41.17% of the Iraqi students had high depression scores. Regarding the PTSD scores, 37.5% of the Syrian students and 32.8% of the Iraqi students had high and very high scores. As for the analysis of difference by variables for the immigrant students, the Turkish students had higher scores of social support and significantly lower scores of PTSD and depression than the immigrant students according to the nationality variable. Only the data of immigrant students were analyzed for other variables which were gender, age, time spent in Turkey, use of language, whether having Turkish friends and reasons for immigration. No significant difference was found in the depression, social support and PTSD scores by gender. Older students were found to have higher scores of PTSD only. Concerning the time spent in Turkey, it was observed that the immigrant students who had been in Turkey for 4 years or longer were higher scores of depression and perceived social support and social support from a special person, which is a social support subscale than other groups. While no significant difference was observed between mean scores of those having and not having problem with language in all tests, those who have a Turkish friend had significantly higher scores of perceived social support and family social support than those who do not. As for the reasons for immigration, the group of immigration for education had higher depression scores and lower family social support scores than the group of immigration due to conflicts. A moderate, positive significant relationship was found between PTSD and depression scores in the correlation analyses. A moderate, negative significant relationship was found between social support and depression scores whereas a low, negative significant relationship was observed between PTSD and social support scores. The regression analysis concluded that PTSD, social support and family social support predicted depression.