Öğretmenlerin öğretim duygu durumları ve algıladıkları uyumsal performansları

Abstract

Araştırmanın amacı, öğretmenlerin öğretim duygu durumlarına ve algıladıkları uyumsal performanslarına ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmak, söz konusu bu öğretmen görüşlerinin cinsiyet, öğrenim durumu, branş, mesleki kıdem, yaş, medeni durum, okulun bulunduğu yerleşim yeri değişkenlerine göre değişip değişmediğini saptamak ve öğretmenlerin öğretim duygu durumları ile algıladıkları uyumsal performansları arasında ilişki olup olmadığını belirlemektir. İlişkisel tarama modeli ile yürütülmüş olan araştırmanın evrenini 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Bolu ili merkez ve tüm ilçelerinde yer alan resmî ortaokullarda (n=66) görev yapan öğretmenler (n=1099) oluşturmaktadır. Araştırma, evren üzerinde yürütülmüş olup evren içerisinde bulunan bütün okullara ulaşılmış ve geri dönüş sağlanan ölçeklerden 732'si değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak `Kişisel Bilgi Formu`, `Öğretmenlerin Öğretim Duygu Durumları Ölçeği` ve `Öğretmenlerin Algıladıkları Uyumsal Performans Ölçeği` kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22.0 programından yararlanarak çözümlenmiştir. Araştırmada öğretmenlerin öğretim duygu durumları ve algıladıkları uyumsal performanslarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesinde ölçeklerden alınan puanların aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri incelenmiştir. Verilerin dağılımının normalliğinin sınanması için Kolmogorov-Smirnov testi yapılmış olup bu doğrultuda verilerin çarpıklık ve basıklık değerlerine bakılmış ve anlamlılık değeri yorumlanmıştır. Çarpıklık ve basıklık değerleri incelenerek verilerin tüm değişkenler için normal dağılım göstermediği saptanmış ve analizler non-parametrik testler kullanılarak yapılmıştır. Öğretmenlerin öğretim duygu durumları ve algıladıkları uyumsal performanslarına ilişkin görüşlerinin cinsiyet, öğrenim durumu ve medeni durum değişkenlerine göre belirlenmesinde Mann-Whitney U testi; branş, mesleki kıdem, yaş ve okulun bulunduğu yerleşim yeri değişkenlerine göre belirlenmesinde ise Kruskal-Wallis H testi analiz teknikleri kullanılmıştır. Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis H testleri sonucunda anlamlı fark çıkan değişkenler için etki büyüklüğü hesaplanmıştır. Araştırmada öğretmenlerin öğretim duygu durumları olarak değerlendirilen Kaygı Duygusu, Gurur Duygusu, Haz Alma Duygusu, Öfke Duygusu, Umut Duygusu ve Hayal Kırıklığı Duygusu boyutları ile öğretmenlerin algıladıkları uyumsal performansları olarak değerlendirilen Beklenmedik Durumları Yönetme, Kişiler Arası ve Kültürel Uyum Gösterme, Problemlerle Başa Çıkamama boyutları ve Öğretmenlerin Algıladıkları Uyumsal Performans Ölçeğinin toplamı arasında ilişki olup olmadığının belirlemesi için ise Spearman Sıra Farkları Korelâsyon Katsayısı analizi yapılmıştır. Yapılan analizlerin sonuçları p=.05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir:Öğretmenlerin öğretim duygu durumlarına ilişkin görüşlerinin Kaygı Duygusu boyutunda `kesinlikle katılmıyorum`, Gurur Duygusu boyutunda `katılıyorum`, Haz Alma Duygusu ve Umut Duygusu boyutlarında `kesinlikle katılıyorum`, Öfke Duygusu ve Hayal Kırıklığı Duygusu boyutlarında ise `katılmıyorum` düzeyinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Cinsiyet değişkenine göre öğretmenlerin öğretim duygu durumlarına ilişkin görüşlerinde Haz Alma Duygusu boyutunda, öğrenim durumu değişkenine göre öğretmenlerin öğretim duygu durumlarına ilişkin görüşlerinde Gurur Duygusu, Öfke Duygusu ve Hayal Kırıklığı Duygusu boyutlarında, branş değişkenine göre öğretmenlerin öğretim duygu durumlarına ilişkin görüşlerinde Gurur Duygusu boyutunda, mesleki kıdem, yaş ve okulun bulunduğu yerleşim yeri değişkenlerine göre öğretmenlerin öğretim duygu durumlarına ilişkin görüşlerinde Öfke Duygusu boyutunda anlamlı fark çıktığı; medeni durum değişkenine göre öğretmenlerin öğretim duygu durumlarına ilişkin görüşlerinde ise anlamlı fark ortaya çıkmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Öğretmenlerin algıladıkları uyumsal performanslarına ilişkin görüşlerinin Beklenmedik Durumları Yönetme boyutunda `sık sık`, Kişiler Arası ve Kültürel Uyum Gösterme boyutunda ve Algılanan Uyumsal Performans Ölçeği toplamında `her zaman`, Problemlerle Başa Çıkamama boyutunda ise `nadiren` düzeyinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Cinsiyet değişkenine göre öğretmenlerin algıladıkları uyumsal performanslarına ilişkin görüşlerinde Kişiler Arası ve Kültürel Uyum Gösterme ile Problemlerle Başa Çıkamama boyutlarında, öğrenim durumu değişkenine göre öğretmenlerin algıladıkları uyumsal performanslarına ilişkin görüşlerinde Beklenmedik Durumları Yönetme boyutunda, mesleki kıdem, yaş ve medeni durum değişkenlerine göre öğretmenlerin algıladıkları uyumsal performanslarına ilişkin görüşlerinde Beklenmedik Durumları Yönetme boyutu ve Algılanan Uyumsal Performans Ölçeği toplamında, okulun bulunduğu yerleşim yeri değişkenine göre öğretmenlerin algıladıkları uyumsal performanslarına ilişkin görüşlerinde Kişiler Arası ve Kültürel Uyum Gösterme, Problemlerle Başa Çıkamama boyutları ile Algılanan Uyumsal Performans Ölçeği toplamında anlamlı fark çıktığı; branş değişkenine göre öğretmenlerin algıladıkları uyumsal performanslarına ilişkin görüşlerinde ise anlamlı fark ortaya çıkmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Kaygı Duygusu boyutu ile Beklenmedik Durumları Yönetme boyutu ve Öğretmenlerin Algıladıkları Uyumsal Performans Ölçeğinin toplamı arasında orta düzeyde, negatif yönlü, anlamlı bir ilişki; Kaygı Duygusu boyutu ile Kişiler Arası ve Kültürel Uyum Gösterme boyutu arasında düşük düzeyde, negatif yönlü, anlamlı bir ilişki; Kaygı Duygusu boyutu ile Problemlerle Başa Çıkamama boyutu arasında ise orta düzeyde, pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Gurur Duygusu boyutu ile Beklenmedik Durumları Yönetme boyutu ve Öğretmenlerin Algıladıkları Uyumsal Performans Ölçeğinin toplamı arasında orta düzeyde, pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki; Gurur Duygusu boyutu ile Kişiler Arası ve Kültürel Uyum Gösterme boyutu arasında düşük düzeyde, pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki; Gurur Duygusu boyutu ile Problemlerle Başa Çıkamama boyutu arasında ise düşük düzeyde, negatif yönlü, anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.Haz Alma Duygusu boyutu ile Beklenmedik Durumları Yönetme boyutu, Kişiler Arası ve Kültürel Uyum Gösterme boyutu ve Öğretmenlerin Algıladıkları Uyumsal Performans Ölçeğinin toplamı arasında orta düzeyde, pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki; Haz Alma Duygusu boyutu ile Problemlerle Başa Çıkamama boyutu arasında ise düşük düzeyde, negatif yönlü, anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Öfke Duygusu boyutu ile Beklenmedik Durumları Yönetme boyutu ve Öğretmenlerin Algıladıkları Uyumsal Performans Ölçeğinin toplamı arasında orta düzeyde, negatif yönlü, anlamlı bir ilişki; Öfke Duygusu boyutu ile Kişiler Arası ve Kültürel Uyum Gösterme boyutu arasında düşük düzeyde, negatif yönlü, anlamlı bir ilişki; Öfke Duygusu boyutu ile Problemlerle Başa Çıkamama boyutu arasında ise orta düzeyde, pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Umut Duygusu boyutu ile Beklenmedik Durumları Yönetme boyutu, Kişiler Arası ve Kültürel Uyum Gösterme boyutu ve Öğretmenlerin Algıladıkları Uyumsal Performans ölçeğinin toplamı arasında orta düzeyde, pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki; Umut Duygusu boyutu ile Problemlerle Başa Çıkamama boyutu arasında ise düşük düzeyde, negatif yönlü, anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.Hayal Kırıklığı Duygusu boyutu ile Beklenmedik Durumları Yönetme boyutu, Kişiler Arası ve Kültürel Uyum Gösterme boyutu ve Öğretmenlerin Algıladıkları Uyumsal Performans Ölçeğinin toplamı arasında orta düzeyde, negatif yönlü, anlamlı bir ilişki; Hayal Kırıklığı Duygusu boyutu ile Problemlerle Başa Çıkamama boyutu arasında ise orta düzeyde, pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Duygu, Öğretim Duygu Durumları, Performans, Uyumsal Performans, Öğretmen.

The aim of this research is to find out the opinions of teachers on their instructional emotions and their perceived adaptive performances, to determine whether the opinions of these teachers differ according to certain variables such as gender, level of education, field, occupational seniority, age, marital status, location of the school and to determine whether there is a relationship between instructional emotions of teachers and their perceived adaptive performances.The universe of the research conducted with the relational screening model consisted of the teachers (n=1099) who worked in the state secondary schools (n=66) located in the central and all districts of Bolu province in the academic year of 2017-2018. The research was carried out on the universe and all schools in the universe were reached and 732 of the returned scales were evaluated. `Personal Information Form`, `Teachers' Instructional Emotions Scale` and `Teachers' Perceived Adaptive Performance Scale` were used as data collection tools in the research. The collected data were analyzed using the SPSS 22.0 program. In this study, in order to determine the opinions of the teachers on their instructional emotions and perceived adaptive performances, the arithmetic mean and the standard deviation of the scores obtained from the scales were examined. The Kolmogorov-Smirnov test was used to test the normality of the distribution of the data and the values of skewness and kurtosis of the data were examined and then the significance value was interpreted. By examining the skewness and kurtosis values, it was determined that the data did not show a normal distribution for all variables so the analyses were made using non-parametric tests.The Mann-Whitney U test was used to determine teachers' opinions about their instructional emotions and their perceptions of adaptive performance according to gender, level of education, and marital status variables and Kruskal-Wallis H test analysis techniques were used to determine these according to the field, occupational seniority, age and location of the school. Mann-Whitney U and Kruskal-Wallis H tests were used to calculate the effect size for the significantly different variables. In the research, Spearman Rho Correlation Coefficient analysis was performed to determine whether there is a relationship among the dimensions of Anxiety, Pride, Enjoyment, Anger, Hope and Frustration, which are evaluated as teachers' instructional emotions and Handling Unexpected Situations, Interpersonal and Cultural Adaptability, Inability to Cope with Problems, which are assessed as Teachers' Perceived Adaptive Performances and teachers' cumulative performance scale. The results were evaluated at the significance level of p=.05. The results of the research are summarized below:Teachers' views on instructional emotions were found `I certainly do not agree` in the dimension of Anxiety, `I agree` in the dimension of Pride, `I totally agree` in the dimensions of Enjoyment and Hope and `I do not agree` in the dimension of Anger and Frustration.Significant differences were found in the opinions of the teachers regarding their emotional states: These are in the dimension of Enjoyment according to the gender variable; in the dimension of Pride, Anger and Frustration according to the level of education variable; in the dimension of Pride according to the field variable; in the dimension of Anger according to the variables of occupational seniority, age and the location of the school. However, no significant difference was found in teachers' opinions about these emotional states according to the marital status variable. The opinions of the teachers about teachers' perceived adaptive performance were reached as `frequently` in the dimension of Handling Unexpected Situations, `always` in the level of Interpersonal and Cultural Adaptability and in the Perceived Adaptive Performance Scale and `rarely` in the dimension of Inability to Cope with Problems.A significant difference was found in teachers' opinions about their perceived adaptive performances according to gender variable in the dimensions of Interpersonal and Cultural Adaptability and Handling Unexpected Situations; according to level of education variable significant difference was found in the dimension of Handling Unexpected Situations regarding their perceived adaptive performances; according to the variables of occupational seniority, age and marital status significant difference was found in the opinions of teachers regarding their perceived adaptive performances in the dimensions of Handling Unexpected Situations and the sum of teachers' perceived adaptive performance scales; according to the variable of the location of the school, a significant difference was found in the dimensions of Interpersonal and Cultural Adaptability and Inability to Cope with Problems and the sum of teachers' perceived adaptive performance scales in the opinions of teachers regarding their perceived adaptive performances, but according to field variable no significant difference was found in teachers' opinions regarding their perceived adaptive performances.A moderate, negative, significant relation was found between the dimensions of Anxiety together with Handling Unexpected Situations and the sum of Teachers' Perceived Adaptive Performance Scales; a low, negative, significant relation was found between the dimensions of Anxiety and Interpersonal and Cultural Adaptability; a moderate, positive, significant relation was discovered between Anxiety and Inability to Cope with Problems.It was determined that there is a moderate, positive, significant relation between the dimensions of Pride and Handling Unexpected Situations and the sum of Teachers' Perceived Adaptive Performance Scales; a low, positive, significant relation between the dimensions of Pride and Interpersonal and Cultural Adaptability; a low, negative, significant relation between the dimensions of Pride and Inability to Cope with Problems.There was found a moderate, positive, significant relation between the dimensions of Enjoyment and Handling Unexpected Situations, Interpersonal and Cultural Adaptability and the sum of Teachers' Perceived Adaptive Performance Scales; besides a low, negative, significant relation between the dimensions of Enjoyment and Inability to Cope with Problems. It was observed that there is a moderate, negative, significant relation between the dimensions of Anger and Handling Unexpected Situations and the sum of Teachers' Perceived Adaptive Performance Scales; a low, negative, significant relation between the dimensions of Anger and Interpersonal and Cultural Adaptability; and a moderate, positive, significant relation between the dimensions of Anger and Hope and Inability to Cope with Problems.A moderate, positive, significant relation was observed between the dimensions of Hope and Handling Unexpected Situations, Interpersonal and Cultural Adaptability and the sum of Teachers' Perceived Adaptive Performance Scales; and a low, negative, significant relation was found between the dimensions of Hope and Inability to Cope with Problems.There is a moderate, negative, significant relation between the dimensions of Frustration and Handling Unexpected Situations, Interpersonal and Cultural Adaptability and the sum of Teachers' Perceived Adaptive Performance Scale; and there exists a moderate, positive, significant relation between the dimensions of Frustration and Inability to Cope with Problems.Keywords: Emotion, Instructional Emotions, Performance, Adaptive Performance, Teacher.