Milli Mücadele`de Bolu örneğinden sosyal bilgiler derslerinde yerel tarihin yeri ve önemi

Abstract

Yerel tarih öğretimi, Türkiye'de özellikle son yıllarda önemi anlaşılan ve öğretim programlarında uygulanması istenen bir konu olmuştur. Yerel tarih öğretimi, genel tarih öğretimine giden yolda önemli bir yapı taşıdır. Bireylerin milletleri oluşturduğu gibi, yerel tarih de genel tarihi oluşturmaktadır. Ülkemizde son yıllarda üzerinde sıkça durulan yerel tarih öğretimi, hem öğrencilerin derse olan ilgisini artırmak için hem de edindikleri bilgilerin öğrencilerin hafızalarında kalıcı olabilmesi için kullanılan etkili bir öğretim yöntemidir. Bireylerin yakın çevrelerinin tarihlerinden başlayarak çıkılan tarih yolculuğunda, onların bakış açıları genişledikçe dünyaya farklı bir pencereden bakmaya başlayacaklar ve tarih serüveninde var oldukları yerin farkına varacaklardır. Bu sayede öğrenciler her gün çevrelerinde gördükleri ancak dikkat etmedikleri birçok detayı fark edebileceklerdir. Bu çalışmada, Bolu ilinde sosyo-ekonomik durumu farklı okullardan seçilen 100 öğrenci ve görev yapan 20 sosyal bilgiler öğretmeni yer almaktadır. Gönüllülük esasına dayalı olarak yapılan araştırmada, öğretmen ve öğrencilere açık uçlu sorular yöneltilmiş ve elde edilen veriler incelenip analiz edilmiştir.Bu araştırmada Bolu ilinin yerel tarihi ele alınmış, araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yöntemi ve durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Yerel tarih öğretiminde, Bolu ilinde yerel tarih çalışmaları kapsamında henüz yeterli çalışma olmaması ve ilin zengin tarihi geçmişinden yola çıkılarak böyle bir çalışma yapılmıştır.Bu çalışmada Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin yerel tarih öğretimini kullanma durumları ve yerel tarih öğretiminin kullanılmasında karşılaşılan problemleri incelemek amacıyla yapılmıştır. Yapılan literatür taraması ile sosyal bilgiler dersi ve amaçları, tarih öğretimi, yerel tarih, yerel tarihin gelişimi, kaynakları, faydaları, okul dışı yerel tarih öğretimi, yerel tarih öğretiminde fotoğraf, resim vb. kaynakların kullanımı, yerel tarih öğretiminde uyulması gereken ilkeler belirtilmiş ve yerel tarihin önemli olup, Sosyal Bilgiler derslerinde uygulanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre öğretmen ve öğrencilerin yerel öğeler hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları anlaşılmıştır. Öğrencilerin, Bolu yerel tarihi ile ilgili bilgilerinin yakın çevrelerinde bulunan yer ve mekan isimlerinden hafızalarında yer ettiği araştırma sonuçlarından elde edilen veriler arasındadır. Öğretmenlerin yerel tarih öğretimi ve Bolu yerel tarihi ile ilgili bilgilerinin sınırlı olması, ders içerisinde yerel öğelerin kullanımını da kısıtlamıştır. Ancak öğrencilerin yakın çevrelerini ve Bolu yerel tarihini merak ettiği, derslerde yerel öğelere yer vererek derse olan ilgilerinin artacağı tespit edilmiştir. Yapılan araştırmada öğretmenlerin yerel tarih öğretimi ile ilgili sahip oldukları bakış açılarının mekan odaklı olduğu anlaşılmıştır. Var olan bu mekan odaklı bakış açılarının kırılması ve etkili bir yerel tarih öğretimi yapılabilmesi için öğretmenlerin istekli olması gereklidir. Araştırma sonunda bununla ilgili olarak önerilere yer verilmiştir.Dünyada olduğu gibi son yıllarda ülkemizde de önem kazanan yerel tarih öğretimi ile sosyal bilgiler derslerinde öğrencilere farklı bakış açıları ve beceriler kazandırılmak amaçlanmaktadır. Yerel tarih öğretimi ile öğrenciler yerlerini daha kolay anlamlandırabilecek ve kendi penceresinden dünyaya daha farklı bakabilecektir.

Local history education has become a subject the importance of which has been understood especially in recent years in Turkey and a subject wished to be applied in programmes of instruction. Local history education is a significant building block for the way leading to general history education. Just as individuals constitute the nations, local history constitutes the general history as well.Local history education, which is often dwelled on in our country in recent years, is an effective method both to increase the students' attention to the lesson and to help students keep the topics in their minds permanently. On the journey through history which is set off by starting with the immediate history around the individuals, as their perspective widens, they will start to see the world from a different point of view and notice where they are on the adventure of history. Thus, the students will realize a lot of details around them which they see every day but don't pay attention to.There are 100 students and 20 social studies teachers who were selected from schools with different socio-economic situations in this study. The teachers and the students, who participated in the study voluntarily, were asked open-ended questions, and the data obtained were analyzed. In this study, local history of Bolu province was studied. Qualitative research and case study methods were used as the research method. Such a study was conducted because there is not enough research about local history of Bolu and the province has a rich history. In this study, social studies teachers ' use of local history teaching situations and problems encountered in the use of local history teaching were studied. Social studies and literature review conducted with the objectives of history teaching, local history, local history, development of resources, benefits, out-of-school local history teaching local history in the teaching of photography, painting, etc. the use of resources, principles to be followed in the teaching of local history have been stated and it has been concluded that local history is important and should be applied in Social Studies courses.In the light of the results of the study, it is understood that the teachers and the students don't have enough knowledge about local elements. That the students have learned about local history of Bolu from the places and the names in their immediate environment is among our study findings. The teachers' limited knowledge about local history education and local history of Bolu confines the use of local elements during the lessons. However, it was found that the students are curious about local history of Bolu and that their attention to the lessons can be increased through the use of local elements in the lessons.It was understood that the teachers' perspective about local history education is place-oriented. It is crucial that teachers be willing so that this place-oriented perspective can be broken and effective local history education can be done. It is aimed to give students different perspectives and skills in social studies courses with local history teaching which has gained importance in our country in recent years as in the world. With the teaching of local history, students will be able to make sense of their places more easily and look at the world differently from their own window.