Çocuklarını Kur`an kursu veya anasınıfına gönderen ailelerin tercihlerine ilişkin bir çözümleme

Abstract

Resmî Gazete'de 2012 yılında yayınlanan yönetmelik ile birlikte, ailelerin, 4-6 yaş grubu çocukları için tercih ettikleri kurumlar arasında, Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB)'na bağlı Kur'an kursları da yer alır hale gelmiştir. Araştırmanın amacı, 4-6 yaş grubundaki çocuklarını Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)'na bağlı anasınıfı veya DİB'e bağlı Kur'an kurslarına gönderen ailelerin tercih nedenlerini ortaya koymaktır. Çalışma, nitel bir araştırma modeli olan olgubilim araştırma yaklaşımına dayanmaktadır ve İstanbul'un sosyo-ekonomik düzeyi düşük semtlerinden birinde ikamet eden toplam 22 kurs ve anasınıfı velisi ile yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanan veriler içerik analizine tabi tutulmuştur.Çalışmaya katılan anasınıfı ve kurs velilerinin sıbyan mektepleri (Osmanlı Dönemi geleneksel eğitim kurumları) olarak da isimlendirilen Kur'an kurslarını `anaokulu` olarak tanımladıkları görülmüştür. Din görevlilerinin yanı sıra kurs öğretmenleri ve idaresinin de kurslarda verilen eğitimi, anasınıflarında verilen okul öncesi eğitimle eşdeğer gördükleri ve velileri bu şekilde kurslara yönlendirdikleri ortaya çıkmıştır. Kurs velileri, kursların din eğitiminin yanı sıra okul öncesi eğitimi de verdiği için daha avantajlı konumda olduğunu bu yüzden kursları tercih ettiklerini belirtmiştir. Yine çalışmada, kurs ve anasınıfı velileri, devlete ait olmasından dolayı kurumlarını güvenilir bulduklarını ve bu yüzden tercih ettiklerini belirtmiştir. Çalışmaya katılan ailelerin sahip oldukları sosyal ağ ve güven duygularının, kurum tercihi sürecinde etkili olduğu görülmüştür. Anasınıfı velilerinin kurum tercihi sürecinde daha zengin sosyal ağları aktif olarak kullandığı ve diğer velilere güvendikleri görülürken; kurs velilerinin din görevlileri ve kurs hocalarından oluşan sınırlı ve hiyerarşik yapıdaki sosyal ağları kullandıkları ve diğer velilere güvenmedikleri tespit edilmiştir. Ayrıca, çalışmada kurs velileri küçük yaşta alınan din eğitiminin kalıcı olacağı düşüncesiyle çocuklarını kurslara göndermeyi tercih ettiklerini, anasınıfı velileri de öncelikle çocuklarının akademik eğitim alması ve okul kültürünü kazanması için anasınıfını tercih ettiklerini ifade etmiştir. Çalışmada tüm ailelerin tercih sürecinde eve yakın olan kurumu tercih ettikleri, diğer kurumlarla ilgili kapsamlı araştırma yapmadıkları ortaya çıkmıştır. Ayrıca, velilerin çoğunun, seçtikleri kurumun çalışma saatlerinin kısa olması, sosyal faaliyetlerin yetersiz olması ve kurumun fiziksel donanımının eksikliği noktasında kurumlarını eleştirdikleri ve bu koşulların düzeltilmesini bekledikleri ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Eğitim, Sosyal Sermaye, Kur'an Kursu, Okul Tercihi Politikaları, Habitus

With the regulation published in the Official Gazette in 2012, the Qur'an courses affiliated to the Presidency of Religious Affairs (DİB) became one of the institutions preferred by families for their children aged 4-6 years. The aim of the study is to determine the reasons for the preference of the families who send their children in the 4-6 age group to DIB courses or kindergartens operating under the Ministry of National Education (MEB). The study is based on a qualitative research model, phenomenology research approach, It was conducted with the total 22 course and kindergarten parents living in a low socio-economic status district of Istanbul. Data collected through semi-structured interviews were analyzed via content analysis.It was seen that the participants of the study, the kindergarten and course parents defined the Qur'an courses, called also as sıbyan mektepleri (traditional education institutions of the Ottoman Era,, as `preschool`. In addition to the religious officials, it was found out that the course teachers and administration see no difference between Qur'an courses and kindergartens and directed the parents to the courses in this way. The parents of the courses stated that the courses are even more advantageous than kindergartens because they provide pre-school education as well as religious education. The parents stated that this is the reason for their preference for the courses In the study, almost all the parents of the courses and kindergartens stated that if an institution belongs to the state, it is reliable and preferable for them. It was seen that the social networks and trust feelings of the families who participated in the study had an effect in the institution choice process. Whereas the kindergarten parents actively used richer social networks in the process of institution choice and trust other parents; the parents of the courses used hierarchical social networks limited to the clergy and course teachers, and they also did not trust other parents. In addition, the parents of the courses stated that they preferred to send their children to the courses because they thought that religious education at a young age would be permanent. It was observed that the kindergarten parents preferred kindergarten in order for their children to learn school culture. In the study, it was found out that all families preferred the institution close to home during the preference process, and they did not conduct extensive research on other institutions. In addition, it was found out that most of the parents of the courses and kindergartens criticized the institutions in terms of short operating hours, insufficient social activities and lack of physical equipment of the institution, and they expected these conditions to be corrected.Key Words: Preschool Education, Social Capital, Qur'an Course, School Choice Policies,Habitus