Yükseköğretimde örgütsel körlük ve örgütsel sürdürülebilirlik arasındaki ilişkide örgütsel dayanıklılığın aracı rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı Sakarya Üniversitesi'nde görev yapan akademisyenlerin görüşlerine göre örgütsel körlük, örgütsel dayanıklılık ve örgütsel sürdürülebilirlik arasındaki yapısal ilişkiyi sınayan bir yapısal eşitlik modeli geliştirmektir. Bu model ile örgütsel körlük ve örgütsel sürdürülebilirlik arasındaki ilişkide örgütsel dayanıklılığın aracılık etkisi ele alınmıştır. Bu sebeple bu çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan ilişkisel tarama modeli ile desenlenmiş ve ilişkisel nedenleri test eden yaklaşımlardan biri olan yapısal eşitlik modellemesi tiplerinden yapısal regresyon modeli kullanılmıştır. Böylelikle oluşturulan modelle ilk olarak `H0: Örgütsel körlük örgütsel dayanıklılığı doğrudan açıklamamaktadır. H1: Örgütsel körlük örgütsel dayanıklılığı doğrudan açıklamaktadır.`; ikinci olarak `H0: Örgütsel körlük örgütsel sürdürülebilirliği doğrudan açıklamamaktadır. H1: Örgütsel körlük örgütsel sürdürülebilirliği doğrudan açıklamaktadır.`; üçüncü olarak `H0: Örgütsel dayanıklılık örgütsel sürdürülebilirliği doğrudan açıklamamaktadır. H1: Örgütsel dayanıklılık örgütsel sürdürülebilirliği doğrudan açıklamaktadır.` ve dördüncü olarak ise `H0: Örgütsel körlük örgütsel dayanıklılık aracılığıyla örgütsel sürdürülebilirliği dolaylı olarak açıklamamaktadır. H1: Örgütsel körlük örgütsel dayanıklılık aracılığıyla örgütsel sürdürülebilirliği dolaylı olarak açıklamaktadır.` hipotezleri test edilmiştir. Bu çalışmada Türkiye Mükemmellikte Süreklilik Ödülünü alan üniversitelerden veri toplamak amaçlanmıştır. Bu amaçla birlikte, bütünsel anlamda ilgili ödüle sahip tek üniversitenin Sakarya Üniversitesi olmasından dolayı bu çalışmanın evrenini Sakarya Üniversitesinde çalışan 2003 akademisyen oluşturmaktadır. Bu evrenden yapısal eşitlik modeli ilkelerine göre seçilen 322 akademisyen ise bu çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bu örneklemden veri toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen `Örgütsel Sürdürülebilirlik Ölçeği` ile araştırmacı tarafından eğitim örgütüne uyarlaması yapılan `Örgütsel Dayanıklılık Ölçeği` ve `Örgütsel Körlük Ölçeği` kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda bu ölçme araçları yoluyla elde edilen verilerin normallik, doğrusallık, uç değerler, çoklu doğrusal bağlantı ve örneklem hacmi açısından yapısal eşitlik modelinin varsayımlarını karşıladığı görülmüş ve kurulan yapısal eşitlik modeli test edilmiştir. Yapısal regresyon analizi sonucunda kurulan modelin kabul edilebilir ve mükemmel düzeyde uyum değerlerine sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, örgütsel körlük bağımsız değişkeninin örgütsel dayanıklılık bağımlı değişkenini doğrudan, örgütsel sürdürülebilirlik bağımlı değişkenini ise hem doğrudan hem de dolaylı olarak etkilediği görülürken; örgütsel dayanıklılık bağımsız değişkeninin de örgütsel sürdürülebilirlik bağımlı değişkenini doğrudan etkilediği tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra modelde, örgütsel körlük ve örgütsel dayanıklılık değişkenlerinin yönetsel sürdürülebilirlik, ekonomik sürdürülebilirlik, sosyal sürdürülebilirlik, kültürel sürdürülebilirlik ve çevresel sürdürülebilirlik alt boyutları üzerinde de dolaylı etkileri olduğu gözlemlenmiştir. Her bir yapısal eşitlik için hesaplanan etki büyüklüklerine bakıldığında, örgütsel körlük bağımsız değişkeninin örgütsel dayanıklılık ve örgütsel sürdürülebilirlik üzerinde geniş düzeyde etkiye sahip olurken; örgütsel dayanıklılık bağımsız değişkeninin örgütsel sürdürülebilirlik üzerinde benzer biçimde geniş düzeyde bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, örgütsel körlük ve örgütsel dayanıklılık değişkenlerinin de birlikte örgütsel sürdürülebilirlik değişkeni üzerinde geniş düzeyde bir etkiye sahip olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Son olarak H0 hipotezinin istatistiksel açıdan gerçekten reddedilme durumunu test etmek için yapılan güç analizi sonucunda çalışmanın gücünün oldukça yüksek olduğu tespit edilmiştir.

The aim of this study is to develop a structural equation model which tests the structural relationship between organizational myopia, organizational resilience and organizational sustainability according to the opinions of the academicians working at Sakarya University. With this model, the mediation role of organizational resilience in the relationship between organizational myopia and organizational sustainability was discussed. For this reason, this study was designed with relational screening model which is one of the quantitative research methods, and in the study, structural regression model which is one of the structural equation model methods and is one of the approaches to test relational reasons, was used. Therefore, the following hypotheses were tested in the model: Firstly, `H0:Organizational myopia does not directly explain organizational resilience. H1:Organizational myopia directly explains organizational resilience.`; secondly, `H0:Organizational myopia does not directly explain organizational sustainability. H1:Organizational myopia directly explains organizational sustainability`; thirdly, `H0:Organizational resilience does not directly explain organizational sustainability. H1:Organizational resilience directly explains organizational sustainability`; fourthly, `H0:Organizational myopia does not directly explain organizational sustainability through organizational resilience. H1:Organizational myopia directly explains organizational sustainability through organizational resilience.` In this study, it was aimed to collect data from the higher education organizations which had Turkey Excellence in Sustainability Award. For this purpose, because of the fact that Sakarya University is the only university having the relevant award holistically, 2003 academicians working at Sakarya University constitute the population of this study. 322 academicians selected from this population according to the principles of structural equation model constitute the sample of this study. In order to collect data from this sample, `Organizational Sustainability Scale` developed by the researcher, and also `Organizational Resilience Scale` and `Organizational Myopia Scale` which were adapted to educational organizations by the researcher were used. As the results of the analyzes, it was seen that the data obtained by these measurement tools met the assumptions of the structural equation model in terms of normality, linearity, extreme values, multiple linear connection and sample size, and the established structural equation model was tested. As a result of the structural regression analysis, it was found that the established model had acceptable and excellent compliance values. In addition, it was determined that organizational myopia independent variable directly affected organizational resilience dependent variable, while it both directly and indirectly organizational sustainability dependent variable. It was also seen that organizational resilience independent variable directly affected organizational sustainability dependent variable. In addition, it was observed that organizational myopia and organizational resilience variables had indirect effects on the sub-dimenions of administrative sustainability, economic sustainability, social sustainability, cultural sustainability and environmental sustainability. Considering the effect sizes calculated for each structural equation, it was observed that the organizational myopia independent variable had a large effect on organizational resilience and organizational sustainability, while organizational resilience independent variable had a large effect on organizational sustainability similarly. In addition, it was found that organizational myopia and organizational resilience variables together had a large effect on organizational sustainability variable. Finally, the power of the study was found to be quite high as the result of the power analysis which is done to test the statistical rejection of H0 hypothesis.