Ortaokul öğretmenlerinin iş doyumu ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bolu-Merkez örneği)

Abstract

Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. 2018-2019 eğitim öğretim yılı ikinci dönem, Bolu ili Merkez ilçesinde bulunan 23 resmi ortaokulda görev yapan 641 öğretmen araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, `Minnesota İş Tatmini Ölçeği` ve`Örgütsel Bağlılık Ölçeği'' kullanılmıştır. Weiss, Davis, England ve Lofguist (1967) tarafından geliştirilen ve Baycan (1985) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Minnesota İş Tatmini Ölçeği'nin bu araştırma için iç tutarlılık Cronbach Alpha (α) değeri toplam; α= ,89 , içsel doyum alt boyutunda; α= ,84 ve dışsal doyum alt boyutunda α= ,80 olarak hesaplanmıştır. Ölçeklerden diğeri Balay(2000) tarafından geliştirilen `Örgütsel Bağlılık Ölçeği`nin Bu araştırma için iç tutarlılık Cronbach Alpha (α ) değeri toplam= α=,91; uyum alt boyutu α=,79; özdeşleşme alt boyutu α=,88 ve içselleştirme α=,91 olarak bulunmuştur. Ölçekler, araştırmacı tarafından yüz yüze uygulanmıştır. Geri dönen 291 ölçekten eksik doldurulan 14 ölçek elenerek 277 ölçek değerlendirme kapsamına alınmıştır. Verilerin analizinde SPSS 23.0 programı kullanılmıştır. Betimsel istatistik; yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma kullanılmıştır. Araştırma değişkenlere göre verilerin non-parametrik dağılım gösterdiği değerlendirilmiştir. İki gruptan oluşan değişkenler için Mann-Whitney U Testi, ikiden fazla gruptan oluşan değişkenler için Kruskal Wallis Testi kullanılmıştır. Verilerin analizinde ,05 anlamlılık düzeyi temel alınmıştır. İş doyumu ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi belirlemek için Spearman Korelasyon Analizi yapılmıştır. İlişkiye yönelik korelasyonda ,01 anlamlılık düzeyi temel alınmıştır. Ortaokul öğretmenlerinin `İş doyumu` genel ortalaması, `İçsel` ve `dışsal` doyum alt boyutlarının ortalaması da yüksek düzeyde bulunmuştur. Cinsiyete göre `iş doyumu` genel ve `dışsal doyum` alt boyutunda görüşleri farklılık gösterirken, `İçsel doyum` alt boyutunda görüşleri arasında fark yoktur. Öğretmenlerin görüşlerinde eğitim durumu, kıdem ve okul büyüklüğü değişkenlerine göre `iş doyumu` ve alt boyutlarında görüşleri arasında farklılık yoktur. Öğretmenlerinin örgütsel bağlılık toplam aritmetik ortalaması ve `Uyum` , `Özdeşleşme` ve `İçselleştirme` alt boyutuları aritmetik ortalamaları da yüksek düzeydedir. Cinsiyet değişkenine göre `içselleştirme` alt boyutunda; kıdem değişkenine göre, `örgütsel bağlılık` ve `özdeşleşme` alt boyutunda; okul büyüklüğü değişkenine göre `örgütsel bağlılık`, `uyum` ve `özdeşleşme` alt boyutlarında görüşleri farklık göstermektedir. Öğretmenlerin eğitim durumu değişkenine göre görüşleri arasında farklılık yoktur. Ortaokul öğretmenlerin iş doyumu ile örgütsel bağlılıkları arasında tüm alt boyutlarda orta derecede, pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Öğretmenlerin dışsal doyum düzeyini artırmak için, gelirlerinde iyileştirmeler yapılabilir. Kadın öğretmenlerin yönetim pozisyonunda daha fazla yer alması sağlanabilir. Anahtar Kelimeler: İş Doyumu, Örgütsel Bağlılık, Ortaokul, Öğretmen

The research is a relational survey model. In the second semester of the 2018-2019 academic year, 641 teachers working in 23 public secondary schools in the Merkez district of Bolu constitute the universe of the research. `Minnesota Job Satisfaction Scale` and `Organizational Commitment Scale' were used as data collection tools. Minnesota Job Satisfaction Scale was developed by Weiss, Davis, England and Lofguist (1967) and adapted into Turkish by Baycan (1985). The internal consistency Cronbach's Alpha (α) value of the Minnesota Job Satisfaction Scale is α= .89, in the internal satisfaction sub-dimension; α= .84 and α= .80 in the external satisfaction sub-dimension. Organizational Commitment Scale's, developed by Balay (2000), internal consistency Cronbach Alpha (α) value total is α = .91; harmony subscale α= .79; identification subscale α= .88 and internalization subscale is α= .91. The scales were applied face to face by the researcher. Of the 291 returned scales, 14 missing scales were eliminated and 277 scales were included in the assessment. SPSS 23.0 program was used for data analysis. Descriptive statistics; percentage, frequency, arithmetic mean, standard deviation were used. According to the research variables, the data showed non-parametric distribution. Mann-Whitney U Test was used for variables consisting of two groups and Kruskal Wallis Test was used for variables consisting of more than two groups. Analysis of the data was based on the significance level of .05. Spearman Correlation Analysis was conducted to determine the relationship between job satisfaction and organizational commitment. Correlation for the relationship was based on .01 significance level. The general average of `job satisfaction`, and `internal` and `external` satisfaction subscales of secondary school teachers were found to be high. While the opinions of `job satisfaction` and ve `external satisfaction` sub-dimensions differ according to gender, there is no difference between their views in `Internal Satisfaction` sub-dimension. According to the variables of education, seniority and size of the teachers' opinions, there is no difference between their views in terms of `job satisfaction` and sub-dimensions. The arithmetic mean of the teachers' organizational commitment and `adaptation`, `identification` and `internalization` sub-dimensions are also high. While the opinions of `job satisfaction` and ve `external satisfaction` sub-dimensions differ according to gender, there is no difference between their views in `internal satisfaction` sub-dimension. According to the variables of education, seniority and size of the teachers' opinions, there is no difference between their views in terms of `job satisfaction` and sub-dimensions. The total arithmetic average of the teachers' organizational commitment and the arithmetic mean of `adaptation`, `identification` and `internalization` sub-dimensions are also high. Teachers' opinions differ, according to gender variable in the `internalization` sub-dimension; according to seniority variable, `organizational commitment` and `identification` sub-dimension; and according to the variable of school size `organizational commitment`, `adaptation` and `identification` sub-dimensions. There is no difference between the opinions of teachers according to the educational status variable. There is a moderate, positive and significant relationship between job satisfaction and organizational commitment of secondary school teachers in all sub-dimensions. In order to increase the external satisfaction level of teachers, improvements can be made in their income. It can be ensured that female teachers take more part in the management position.Keywords: Job Satisfaction, Organizational Commitment, Secondary School, Teacher