Öğretmenlerin tasarım anlayışının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, farklı branşlarda görev yapan ortaokul öğretmenlerinin tasarım anlayışlarını tasarımın tanımı, tasarımcı özellikleri, tasarımın kültürle ve farklı disiplinlerle ilişkisi ve tasarım sürecinin faktörleri kapsamında incelemektir.Araştırma, Ankara ilinde 2018-2019 eğitim-öğretim döneminde resmi ve özel okullarda görev yapan farklı cinsiyet, branş ve kıdemdeki (N=90) ortaokul öğretmenleriyle yürütülmüştür. Katılımcılar, ulaşılabilir örnekleme göre belirlenmiştir. Uygulama öncesi pilot çalışma yapılmıştır ve araştırmanın pilot uygulaması tesadüfi olarak seçilen 9 öğretmen üzerinde gerçekleştirilmiştir. Pilot uygulamanın ardından Ankara'nın çeşitli ilçelerindeki özel ve devlet okullarına gidilerek asıl uygulamaya geçilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır ve her bir alt problem tasarıma yönelik bir durumu kapsadığı için araştırma durum çalışmaları türlerinden biri olan çoklu durum çalışması olarak desenlenmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacı ve uzman tarafından geliştirilen `Tasarım Anlayışı Görüş Formu (TAGF)` kullanılmıştır. Tasarıma yönelik görüş formu 9 açık uçlu yapılandırılmış sorulardan oluşmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir.Araştırmada elde edilen bulgular sonucunda öğretmenlerin tasarım kavramı hakkında daha çok ürün oluşturma, zihinde canlandırma gibi tanımlardan bahsettikleri ve öğretmenleri tasarıma yönelten unsurlar arasında ihtiyaçların, merak ve ilginin yer aldığı gözlemlenmiştir. Farklı branşlardaki ortaokul öğretmenleri açısından tasarım beceri olarak değerlendirilmiştir ve bu beceriler arasında farklı ve üst düzey düşünme/özgünlük, hayal gücü, yaratıcılık gibi bilişsel özellikler, istek/motivasyon, merak, sabır gibi duyuşsal özellikler ve el becerisi, yetenek gibi psikomotor özellikler yer almaktadır. Tasarım yapabilmek için malzeme ve teorik bilgiye gerek duyulduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Tasarım ve kültürün güçlü bir etkileşim içerisinde olduğu ve tasarımın kültürün alt boyutu olan inançlardan, değerlerden, ihtiyaçlardan, dilden ve kültürel farklılıklardan etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. Farklı branşlardaki ortaokul öğretmenleri tarafından tasarımda farklı disiplinlerle çalışma gerekliliği olması gerektiği belirtilmiştir ve matematik, görsel sanatlar, fen bilimleri gibi disiplin alanlarına daha fazla ihtiyaç duyulduğu saptanmıştır. Tasarım sürecinde öğretmenlere göre beceri, ihtiyaç analizi yapabilme, yaratıcılık, ekonomiklik, özgünlük ve kullanışlılık gibi faktörler yer almaktadır ve öğretmenlerin tasarımdaki ilham kaynakları arasında ihtiyaçlar, doğa, çevre, yaşanan duygular, hayat görüşü ve ilgi alanları önem araz etmektedir. Bu sonuçlar kapsamında gelecek nesilleri yetiştiren öğretmenlerin tasarım anlayışlarının incelenmesi ile eğitimsel boyutta katkılar sağlanabileceği düşünülmektedir.

The purpose of this research is to investigate the understanding of design of middle school teachers from different branches in terms of the definition of design, characteristics of designer, relationship of design with culture and other disciplines, and design process.The research has been conducted with the teachers with different gender, branch, and seniority (N=90) in public and private schools in 2018/2019 in Ankara Province. The participants have been determined based on convenience sampling. A pilot study has been carried out before the implementation, and the pilot study of the research has been performed on randomly selected nine teachers. Following the pilot study, the main study has been carried out in public and private schools in various districts in Ankara. A qualitative method has been used in the study, and as each sub-problem covers a case related to design, the research has been designed as a multiple case study, one of the case study types. `Views Form on Understanding of Design` (TAGF) developed by the researcher and expert has been used as a data collection tool. Feedback Form for Design consists of nine structured open-ended questions. The data obtained in the study has been analyzed by content analysis method.As a result of the findings obtained from the research, it has been observed that the teachers mostly mention definitions about design such as product formation, conceptualization in mind and that the factors that direct the teachers to design are need, curiosity, and interest. The design has been evaluated as a skill for middle school teachers from different branches, and these skills are cognitive characteristics such as high-level thinking/originality, imagination, and creativity, affective characteristics such as desire/motivation, curiosity and patience and psychomotor characteristics such as manual dexterity and ability. It has been found out that material and theoretical knowledge are needed to design. It has been ascertained that the design and culture are in interaction with one another in a stable manner and the design is affected by beliefs, values, needs, languages and cultural differences. It has been stated that middle school teachers from different branches should work with different disciplines in the design process, and it has been determined that the fields such as mathematics, visual arts, and sciences are needed more. According to the teachers, the factors such as the ability to make needs analysis, creativity, economy, originality, and practicability are included in the design process, and needs, nature, environment, feelings, world-view, and interests are of importance in terms of source of inspiration of the teachers during the design process. Within the scope of these results, it is thought that the investigation of the design philosophy of the teachers educating the future generations will contribute to educational dimensions.