Diyarbakır Müzesi`nden bir grup metal kandil

Abstract

Bu çalışmada Diyarbakır Müzesi'nde yer alan, farklı zamanlarda müsadere ve satınalma yolu gibi çeşitli yollar ile müzeye kazandırılan toplam 19 adet metal kandil elealınmıştır. İlk bölümde, Diyarbakır tarihi coğrafyası, Diyarbakır Müze kompleksi tarihçesi veAntik Çağlarda Aydınlatma Araçlarının tarihsel gelişimi hakkında bilgi verildikten sonraikinci bölümde, kandil tanımı, bölümleri, yapım teknikleri konularına değinilmiştir. Üçüncübölümde ise tezin ana konusunu oluşturan Diyarbakır Müzesi'ndeki Bir Grup Metal Kandil'in burun ve gövde formları esas alınarak gruplamaya gidilmiş, bu gruplama neticesinde 'TekBurunlu Metal Kandiller' ve 'Çok Burunlu Metal Kandiller' olmak üzere iki ana başlıkbelirlenmiştir. Sonrasında temel ayırt edici unsur olan gövde formlarına göre alt tipleroluşturulup, Tek Burunlu Metal Kandiller kendi içerisinde 'İnsan Başı Gövdeli MetalKandiller', 'Yuvarlak Gövdeli Metal Kandiller', 'Oval Gövdeli Metal Kandiller' olmak üzereüç gruba, Çok Burunlu Metal Kandiller de kendi içerisinde 'Çok Burunlu Yuvarlak GövdeliMetal Kandiller', 'Çok Burunlu Üçgen Gövdeli Metal Kandiller' olarak iki gruba ayrılıpbronzmalzemeden döküm tekniği ile yapılan 19 adet kandil için toplam 5 tip belirlenmiştir.Son olarak, Türkiye ve Dünya Müzelerinde yer alan çeşitli kandil katalogları incelenipsöz konusu malzeme ve formlara sahip kandiller için detaylı literatür taraması da yapıldıktansonra çalışmayı oluşturan kandillerin benzerleri bulunarak analojiler yapılıp tasnif vetarihlemeye gidilmiştir. Fotoğraf belgelemeleri ve dijital çizimleri teze aktarılan kandiller içinkatalog oluşturulup çalışmaya eklemiştir.Anahtar Kelimeler: Kandil, Aydınlatma, Metal, Diyarbakır Müzesi

In this study, a total of 19 metal oil lamps in Diyarbakır Museum, which were brought to the museum through confiscation and purchasing at different times, were discussed. In the first place, information about the historical geography of Diyarbakır, complex area of Diyarbakır Museum and the historical development of illumination tools -starting from the ancient times- was given and the definition and sections of oil lamp and oil lamp making techniques were discussed. Then, a typology was created for the oil lamps discussed in our study, and they were grouped based on their body and nose forms. Firstly, two main groups were identified as 'Single Nose Metal Oil Lamps' and 'Multi-Nose Metal Oil Lamps' considering the number of noses. Subtypes were created according to the body forms as the main distinguishing element. Single Nose Metal Oil Lamps were divided into three groups as 'Metal Oil Lamps with Human Head Body', 'Metal Oil Lamps with Round Body' and 'Metal Oil Lamps with Oval Body'. The body form was also considered as the determining factor for the Multi-Nose Metal Oil Lamps, and it was divided into two groups as 'Multi-Nose Metal Oil Lamps with Round Body' and 'Multi-Nose Metal Oil Lamps with Triangle Body'. As a result of this grouping, a total of five types were determined and a typology was created for the metal lamps in Diyarbakır Museum.Finally, all of the lamps included in our study were defined in detail. Material and decoration features of the lamps were specified, comparisons and dating of the lamps were made. The study was finalized with the catalog work by adding the drawings made in the digital environment.Keywords: Oil Lamp, Illumination, Metal, Diyarbakır Museum