Bitlis ilindeki Lamiaceae familyasına ait bazı taksonların RAPD-PCR tekniği ile filogenetik analizi

Abstract

Bu çalışmada Bitlis İlinde yetişen, Lamiaceae familyasına ait 21 cins ve bu cinslere ait 54 takson arasındaki akrabalık ilişkisi ortaya konmuştur. Bitlis ilinde toplanan örnekler morfolojik olarak tanımlanmış ve birer örnekleri Bitlis Eren Üniversitesi Herbaryumunda muhafaza edilmiştir. Taksonlar arasındaki genetik benzerlikler RAPD (Randomly Amplified Polymorphic DNA) PCR tekniğiyle belirlenmiştir. Çalışmada 50 farklı RAPD primeri denenmiş bunlardan yüksek oranda polimorfizm gösteren 9 primer değerlendirmeye alınmıştır.Elde edilen sonuçlara göre Ajugoideae alt familyasına ait Ajuga L. ve Teucrium L. cinsleri morfolojik sistematiğe paralellelik göstermiştir. Ajugoideae alt familyası, Scutellarioideae alt familyasına ait taksonlarla bir küme oluşturmuştur. Çalıştığımız Lamioideae alt familyasına ait cinsler arasında Phlomis L., Lamium L., Ballota L., Stachys L. ve Sideritis L. cinsleri morfolojik sistematiği desteklerken Marrubium L. cinsi gruptan ayrılmıştır. Nepeteoideae alt familyasına ait Nepata L., Lallemantia Fisch. & C.A. Mey, Melissa L., Prunella L., Origanum L., Satureja L., Clinopodium L., Cyclotrichium (Boiss.) Manden. & Scheng., Mentha L., ve Salvia L. cinslerine ait taksonlar morfolojik taksonomiyi desteklerken, Ziziphora clinopodioides Lam. taksonunun farklılık gösterdiği görülmüştür.Öte yandan Marrubium parviflorum Fisch. & C.A. Mey. subsp. parviflorum ve Marrubium astracanicum Jacq. taksonları benzerlik matriksine göre 0,900 oranında yakınlık göstermişlerdir.Marrubium üyelerinin Lamioideae alt familyasına ait olmalarına rağmen tek başlarına grup oluşturup diğer alt familya üyelerine uzak kaldıkları gözlenmiştir. Benzerlik matriksine göre 0,908 oranı ile Teucrium chamaedrys L. subsp. sinuatum Celak. Rech.f. ile Teucrium polium L. subsp. polium, 0,908 oranı ile Phlomis lanceolata Boiss. & Hohen. ile Phlomis kurdica Rech. Fil., 0,923 oranı ile Origanum acutidens (Hand.-Mazz.) Ietswaart ile Origanum vulgare L. subsp. gracile (K.Koch) Ietswwith, 0,955 oranı ile Clinopodium vulgare L. subsp. arundanum (Boiss.) Nyman ile Clinopodium graveolens Kuntze subsp. rotundifolium (Pers.) Govaerts, 0,934 oranı ile Salvia verticillata L. subsp. verticillata ile Salvia verticillata subsp. amasiaca (Freyn & Bornm.) Bornm. 0,917 oranı ile Salvia verticillata subsp. amasiaca (Freyn & Bornm.) Bornm. ile Salvia candidissima Vahl. subsp. candidissima 0,900 oranı ile Salvia candidissima Vahl. subsp. candidissima ile Salvia limbata C. A. Meyer türleri arasında yüksek oranda benzerlik tespit edilmiştir.

In this study, the relationship between 54 taxa of 21 genera beloning to Lamiaceae family which grow naturally in Bitlis province have been demonstrated. Samples collected from the province of Bitlis were defined morphologically and preserved in Bitlis Eren University Herbarium. Genetic similarities between taxa were determined by RAPD (Randomly Amplified Polymorphic DNA) PCR technique. In the study, 50 different RAPD primers were tested and among them 9 primers showing high polymorphism were evaluated.According to the results obtained, Ajuga L. and Teucrium L. strains belonging to the subfamily Ajugoideae showed parallelism to the morphological system. Ajugoideae subfamily made a cluster with taxa that belong to Scutellarioideae subfamily. The genera that we studied were belonging to the subfamily of Lamioideae, namely Phlomis L., Lamium L., Ballota L., Stachys L. and Sideritis L. genera were supported the morphological systematics, while Marrubium L. genera seperated from the group. It was observed that taxa belonging to Nepata L., Lallemantia Fisch. & C.A. Mey, Melissa L., Prunella L., Origanum L., Satureja L., Clinopodium L., Cyclotrichium (Boiss.) Manden. & Scheng., Mentha L. and Salvia L. genera from Nepeteoideae subfamily supported morphological system, but Ziziphora clinopodioides Lam. taxa showed diference. On the other hand, Marrubium parviflorum Fisch. & C.A. Mey. subsp. parviflorum and Marrubium astracanicum Jacq. taxa have showed affinity of 0.900 ratio according to similarity matrix. Although Marrubium members belong to Lamioideae subfamily, they created unaccompanied group and stayed away from the other subfamily members.According to similarity matrix, the most similarity were found between Teucrium chamaedrys L. subsp. sinuatum Celak. Rech.f. and Teucrium polium L. subsp. polium with 0,908 ratio, between Phlomis lanceolata Boiss. & Hohen. and Phlomis kurdica Rech. Fil. with 0,908 ratio, between Origanum acutidens (Hand.-Mazz.) Ietswaart and Origanum vulgare L. subsp. gracile (K.Koch) Ietswwith 0,923 ratio, between Clinopodium vulgare L. subsp. arundanum (Boiss.) Nyman and Clinopodium graveolens subsp. rotundifolium (Pers.) Govaerts 0,955 ratio, between Salvia verticillata L. subsp. verticillata and Salvia verticillata subsp. amasiaca (Freyn & Bornm.) Bornm. with 0,934 ratio, between Salvia verticillata subsp. amasiaca ( Freyn & Bornm.) Bornm. and Salvia candidissima Vahl. subsp. candidissima with 0,917 ratio, between Salvia candidissima Vahl. subsp. candidissima and Salvia limbata C. A. Meyer with 0,900 ratio.