Muş il merkezi içme suyu şebekesinde dezenfeksiyon yan ürünlerinin mevsimsel değişimlerinin izlenmesi ve halk sağlığına etkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

İçme suyu arıtımında kullanılan en yaygın ve en ucuz dezenfeksiyon yöntemi klorlamadır. Klor sadece suda bulunan parazit patojen mikroorganizmaları gidermemekte ayrıca ham su kaynaklarının yapısında bulunan doğal organik maddelerle (DOM), reaksiyona girerek insanlar üzerinde kanserojenik etkiler gösterebilen dezenfeksiyon yan ürünlerinin (DYÜ) oluşumlarına neden olmaktadır. Literatürde en bilinen ve en fazla oluşan yan ürün grupları trihalometanlar (THM'ler) ve (haloasetikasitler) HAA'lardır. Bir kısmı kanserojen olan DYÜ'lerin sudaki miktarlarının izlenmesi ve azaltılmasına yönelik çalışmalar halk sağlığının korunması açısından büyük önem taşımaktadır.Bu çalışmanın amacı Muş İl merkezine su sağlayan iki farklı şebekede HAA'ların mevsimsel ve mesafeye bağlı değişimlerinin izlenmesi ve halk sağlığına etkilerinin ortaya konmasıdır. Bu kapsamda 4 mevsimi içerecek şekilde örnekleme analiz çalışması yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar sularda DOM miktarının 1 mg/L seviyesinin altında olmasına rağmen HAA düzeyinin zaman zaman sınır değerlerin üzerine çıkabildiğini ve halk sağlığı yönünden risk teşkil edebileceğini göstermektedir.Anahtar kelimeler: Muş, HAA'lar, DYÜ'ler, Dezenfeksiyon, Klor

Chlorination is the most common and cheapest disinfection method used in drinking water treatment. Chlorine does not only react with parasites and pathogenic microorganisms in water, but also react with natural organic matter (DOM) in the raw water resources and forms disinfection byproducts (DBPs) which have carcinogenic effects on humans. The most well-known and most frequently found by-product groups of DBPs in the literature are trihalomethanes (THMs) and HAAs (haloaceticacids). Efforts to monitor and reduce the amount of DBPs, some of which are carcinogenic, are of great importance for the protection of public health.The aim of this study is to monitor the seasonal and spatial changes of HAAs in two different networks providing water to Mus city center and to investigate their impact on public health. Within this scope, 4 seasonsexperimental study was carried out. The results showed that despite the level of DOM below 1 mg / L in the water, the HAAs level can sometimes exceed the limit values and constitute a risk for public health.Keywords: Muş, HAAs, DBPs, Disinfection, Chlorine