Ahlat sazlığı (Bitlis) potansiyel kirlilik düzeyinin yerüstü su kalitesi bakımından araştırılması

Abstract

Van Gölü'nün kıyısında bulunan Ahlat Sazlığı Türkiye'deki 46 adet `Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan`dan biridir. Birçok canlı türüne ev sahipliği yapan hem karasal ve hem de sucul eksosistemleri bünyelerinde bulunduran önemli sulak alanlarından biridir. Sürdürülebilirliğinin sağlanması ve gerektiğinde önlemlerin erken alınması büyük önem arz etmektedir. Bu nedenler, sulak alanlarda su kalitesinin düzenli olarak izlenmesini gerektirir. Ahlat Sazlığı'nda ilk defa yapılan bu çalışma; i) Su kalitesinin mevsimsel olarak değişiminin incelenmesi ii) Alana ait su kalite parametrelerinin alansal dağılımın belirlenmesi, iii) Elde edilen sonuçların bir takım ulusal ve uluslararası mevzuatlara göre kıyaslamaları yapılarak mevcut durumunun tespitinin yapılması amacıyla Kasım 2015-Ağustos 2016 dönemleri arasında olmak üzere toplamda 4 dönem 7 örnekleme noktasında izleme çalışması yapılmıştır. Bu kapsamda sazlıktan alınan yüzey sularında pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, elektriksel iletkenlik, bulanıklık, toplam çözünmüş madde, askıda katı madde, alkalinite, tuzluluk, toplam sertlik, sülfat, florür, klorür, kimyasal oksijen ihtiyacı, toplam azot, nitrat, nitrit, amonyum, toplam fosfor, toplam organik karbon, sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyum gibi fiziksel ve kimyasal su kalite parametreleri ve bazı ağır metalleri analiz edilmiştir. Sonuç olarak; Ahlat Sazlığı su kalitesi çalışmasında söz konusu parametreler açısından genellikle sazlığın doğu kesiminden (AS-2 ve AS-5 noktaları) batı kesimine (AS-4 ve AS-6 noktaları) doğru alansal dağılım değerlerinde artış söz konusudur. Ülkemizde su kütlelerinin sürdürülebilirliği adına; havza bazında yapılan çalışmalar örnek alınarak bu alanın devamı ve korunması için fizikokimyasal kalite çalışmalarına ilaveten büyük çaplı biyolojik ve hidromorfolojik kalite unsurlarının da içinde olduğu ekolojik durumun, baskı ve etkilerin ve risk faktörlerinin ortaya konması ve bunlar için gerekli planlama ile önlemlerin alınması büyük önem arz etmektedir. Ulusal mevzuatlarımızdan `Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği` ve `Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği`ne göre birçok parametre açısından I. sınıf ve II. sınıf su kalitesi kapsamındadır. Anahtar Kelimeler: Ahlat Sazlığı, Su Kalitesi, Sulak Alan, Alansal Dağılım, Coğrafi Bilgi Sistem.

Located on the shores of Lake Van in Turkey Ahlat Marshes is one of the 46 wetlands nominated as `Wetlands of National Importance`. It is crucial to ensure the sustainability of important wetlands, both terrestrial and aquatic ecosystems, which hosts many live species, and to take early measures if necessary. Such reasons require regular monitoring of water quality in wetlands. In this first time study in Ahlat Marshes; i ) Seasonal variation of water quality, ii) The determination of the spatial distribution of water quality parameters for the area; iii) In order to determine the current situation,by comparisions of the obtained results according to some national and international regulations/legislations, investigations were carried out at seven different sampling points for a total of 4 semesters between November 2015 and August 2016. Within this scope, physical and chemical water quality parameters such as pH, temperature, Electrical Conductivity, turbidity, Total Dissolved Solids, Suspended solids, alkalinity, salinity, total hardness, sulfate, fluoride, chloride, chemical oxygen requirement, total nitrogen, nitrate, nitrite, ammonium, total Phosphorus, Total Organic Carbon, sodium, potassium and as calcium and magnesium were analyzed. As a result; In terms of many parameters in the study of Ahlat Marshes water quality, an increase in the distribution values towards the western part (AS-4 and AS-6 points) from the eastern part of the marsh (AS-2 and AS-5 points) is seen. Fort he sustainabililty of water bodies in our country, addition to the physicochemical quality studies fort he purpose of continuation and preservation of this area, it is of great importance to reveal the ecological situation,effects and risk factors such as large biological and hydromorphological quality factors and finally to take the necessary planning and measures. In terms of many parameters according to the legislations provided in the `National Water Quality Regulation` and `Water Pollution Control Regulation`, water quality of the Ahlat Marshes can be classified as Class I and II Keywords: Ahlat Marshes, Water Quality, Wetland, Spatial Distribution, Geographic Information System.