Roma Dönemi`nde Kilikya kentlerinin çevresel faktörler açısından coğrafi bilgi sistemi (CBS) destekli analizi

Abstract

Alanya ile İskenderun Körfezi arasında kalan bölge eski çağlardaki ismiyle Kilikya bölgesi olarak bilinmektedir. Kilikya bölgesi coğrafi ve jeolojik yapılarından dolayı Dağlık Kilikya ve Ovalık Kilikya olarak Limonlu Çayı'da sınır kabul edilerek ikiye ayrılmıştır. Romalılar MÖ. I. 'da Anadolu'ya gelerek Kilikya bölgesinde çok sayıda şehir ve bunlara bağlı mezarlık alanı (nekropol) oluşturmuşlardır. Bu çalışmada bu kentlerden (akropol) ve bağlı nekropollerden bazı örnekler incelenip Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) yardımıyla bölgeye ait eğim, bakı, yükseklik, yağış, sıcaklık, su kaynakları, toprak türleri, kayaç yapısı gibi çevresel faktörler kullanılarak haritalar üretilmiştir. Ayrıca Kilikya bölgesi için dikkate alınan bu çevresel faktörlerin tarihi yerleşimler ve bağlı nekropoller kurulurken yer seçimine etkisi incelenerek analizleri yapılmıştır. Sonuçta yapılan analizlerde, çoğunlukla güney ve güneydoğu yönleri bakı yönü olarak seçilmiştir. Yükseklik bakımından yerleşim yeri olarak daha çok düz alanlar tercih edilmişken, eğimin %10'dan fazla olduğu kesimler ise yerleşim yeri olarak tercih edilmemiştir. Tüm yerleşimler verimli topraklar üzerine kurulmuştur. Su kaynakları açısından daha çok büyük akarsulara yakın yerler ve deniz seviyesine yakın sahiller yerleşim seçiminde tercih sebebi olmuştur. Dikkate alınan çevresel faktörler ışığında henüz ortaya çıkmamış eserlerin yerlerinin tespiti aşamasında bu çalışmanın sonraki çalışmalara ışık tutacağı düşünülmektedir. Ayrıca bu çalışma taşınmaz kültür varlıklarımızın en önemli figürlerinden olan bu akropollerin sonraki nesillere korunarak aktarılabilmesi adına da büyük önem arz etmektedir.

The area between Alanya and Iskenderun is known as Cilicia in ancient times. Due to its geographic and geological structures, Cilicia is divided into two as Mountainy Cilicia and Plain Cilicia as a border to Limonlu Creek. Romans came to Anatolia in the 1st century BC have formed many cities and their cemetery area (necropolises) in the Cilicia Region. In this study, some examples of these cities (acropolis) and connected necropolises were examined and maps were produced by using environmental factors such as slope, elevation, precipitation, temperature, water assets, soil structure, rock structure with the help of Geographical Information Systems (GIS). In addition, these environmental factors, which were considered for the Cilicia Region were made analysis by examining the effect on the site selection while historical place and its necropolis were establishing. Eventually, as aspect direction in the analysis were chosen mostly south and south-east directions. In terms of height, more flat areas were preferred as settlements, whereas regions with more than 10% were not preferred as settlements. All settlements are built on fertile soils. In terms of water resources, locations close to mostly large rivers and coastal areas close to sea level have been preferred in the selection of settlements. It is thought that this study will shed light on the subsequent studies at the stage of determining the places of works that have not yet emerged in the light of the environmental factors considered. In addition, this work is of great importance for the protected transfer the next generations of these acropolises which are one of the most important figures of our immovable cultural assets.