Meta analizi yöntemleri: Araştırma sonuçlarındaki yanlılık ve hataların önlenmesi ve bir uygulama

Abstract

Meta analizi, bir konuyla ilgili yapılmış olan tüm çalışmaların birleştirilmesi yöntemidir. Literatürlerde meta analizi yöntemi araştırıldığında en iyi kanıt sağlayan istatistiki değerlendirme olduğu görülür. Meta analizi son yıllarda yayınlanan araştırma sonuçlarını birleştirdiği için diğer birleştirici kanıt sağlayan yöntemlerden güçlü ve duyarlı sonuçlar elde eder. Bu durum araştırıcının konuyla ilgili daha gerçekçi ve daha genellenebilir sonuç elde etmesini sağlar. Bu nedenledir ki meta analizi yapmadan önce derlenmek istenen konuya ilişkin detaylı ve eksiksiz bir literatür taramasının yapılması gerekmektedir.Meta analizi yöntemi uygularken, araştırıcıya gerekli olan aynı konu üzerinde çalışılmış araştırmalarda ortak parametrelerin olmasıdır. Literatür taraması yaparken bu konuya dikkat edilmesi meta analizinin daha doğru tahminlere ulaşmasını sağlar.Bu çalışmada biyoistatistiği kapsama alanı içinde ki araştırmalardan yola çıkılarak meta analizinin heterojenlik ve yanlılık durumunda nasıl kullanılması gerektiği konusu vurgulanmıştır. Bu önemli ayrıntı istatistik alanında iyi bilinmesine rağmen, sağlıkta yeterli düzeyde irdelenmemiştir.Çalışmamıza örnek oluşturan araştırmada son 10 yıl içerisinde siyah çayın akciğer kanserine olan etkisi üzerine yayınlanan on ayrı çalışma sonuçları incelenerek dizayn edilmiştir. Yayınlanmış araştırmalarda ortak olarak Relatif Risk (RR) oranları dikkate alınarak Comprehensive Meta Analysis V3.0 paket programında analiz edilmiştir. Meta analizi yöntemiyle incelenmiş araştırmaların ortak sonuçlarının birleştirilmesi ve sonucunda bu sonuçların bir takım genellenebilir ve yansız sonuçlarına ulaştırmıştır. Yapılan test sonucunda çalışmaya alınan araştırmaların heterojen olduğu belirlenmiştir. Bu durumdaki çalışmalara uygulanan model `Rastgele Etki Modeli`dir. Yaptığımız çalışmada `Funnel Plot` grafiği asimetrik bulunmuştur. Bu nedenden dolayı, asimetrik çıkan `Funnel Plot` yayın yanlılığının olduğunu göstermiştir. `Funnel Plot` un asimetriklğini değerlendirmek üzere istatistiksel tahminlerden Begg Yöntemi uygulanmış olup, işlem sonucunda yanlılığın olmadığı görülmüştür. Çalışmada heterojenlik ve yanlılık gibi sunuçlar için gerekli bilgiler verilmiştir. Meta analizi ile elde edilen ortak sonuç; siyah çay tüketiminin akciğer kanseri üzerindeki etkilerinin olumlu olduğu yönündedir (RR= 0.836; p=0.024). Anahtar Kelimeler: Meta Analizi, Comprehensive Meta Analysis (CMA), Çay Tüketimi ve Akciğer Kanseri

Meta-analysis is a method of combining all the studies have been done in the same subject. In the literature, it has been seen that the meta-analysis method is the best statistical evaluation that provides best evidence. Because Meta Analysis combines the results of research published in recent years, it yields stronger and more sensitive results than other methods which are providing evidence. This allows the investigator to obtain a more realistic and more generalized result for the subject. For this reason, before conducting a meta-analysis, it is necessary to perform a detailed and thorough literature search of the subject to be compiled.When applying the method of meta-analysis, there are common parameters in the researches that are studied on the same subject that is necessary for the researcher. Paying attention to this issue when searching for literature allows meta-analysis to reach more accurate estimates.In current study, it is emphasized how the meta-analysis should be used in the case of heterogeneity and biases by going from the researches within the scope of biostatistics. Although this important detail is well known in the field of statistics, it has not been adequately examined in health sciences.In current study, ten different studies on the effect of black tea on lung cancer have been designed and examined for the last 10 years by using Meta Analysis. Comprehensive Meta Analysis V3.0 package program was used. Relative Risk (RR) ratios in published research have been taken into account. By combining the common results of the investigations have been combined by the method of meta-analysis and as the result these outcomes have brought some general and unbiased results. It has been determined that the studies are heterogeneous by the result of the test. In this case, the model applied to the studies has to be `Random Effect Model. `Funnel Plot` graphic was found asymmetric in the study. For this reason, the asymmetrical `Funnel Plot` showed that it has publication bias. To evaluate the asymmetry of the `Funnel Plot`, the `Begg Method` was applied. According to the result of the Begg Test, the results have not publication bias. In the current study, the result of this test has been taken into consideration. In the study, for the subjects such as heterogeneity and bias were presented. The common result of Meta Analysis in current study is; the effect of black tea consumption on lung cancer has been found significantly positive (RR = 0.836; p = 0.024).Key words: Meta Analysis, Comprehensive Meta Analysis (CMA), Tea Consumption and Lung Cancer