Diyetisyenlerin sosyal medyadaki paylaşımlarının bilimsel ve etik yönden incelenmesi (ınstagram örneği)

Abstract

İnternet ve sosyal ağ kullanım oranlarında yaşanan artış sağlık alanındaki etkileşim biçimlerini de etkilemiştir. Özellikle son yıllarda insanların sağlıklı beslenmeye olan ilgilerinin artmasıyla birlikte diyetisyenler sosyal medya hesaplarından sağlıklı beslenmeye ilişkin bilgiler vermekte ve insanları sağlıklı beslenme ile ilgili merak ettikleri konular hakkında bilgilendirmektedirler. Bu çalışma diyetisyenlerin kullandığı sosyal medya uygulamalarından biri olan Instagram'da yaptıkları paylaşımlarının bilimsel ve diyetisyenlik meslek etik ölçütlerine göre değerlendirmeyi amaçlamaktadır.Araştırma nitel araştırma yaklaşımı ile yürütülmüş, veriler görüşme ve gözlem yöntemiyle toplanmıştır. Araştırma kapsamında amaca uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada 14 diyetisyenin Instagram'da paylaşıma açık hesaplarından 01-30 Kasım 2017 tarihlerinde paylaştıkları içerikler derinlemesine incelenmiştir. Çalışma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamasında diyetisyenlerin demografik özelliklerine ulaşılmış; ikinci aşamada ise diyetisyenlerin Instagram'dan yaptığı paylaşımlar içerik çözümlemesiyle analiz edilmiştir.Çalışmada incelenen diyetisyenlerin Instagram paylaşımlarında beslenme ve sağlığa ilişkin bilgilerin %43.4; kendi fotoğraflarının %34; yemek görsellerinin %31.22; reklam içeren görsellerin %11.67; danışanlara ilişkin kişisel bilgilerin %6.8 oranında olduğu görülmüştür. Diyetisyenlerin sosyal medya hesaplarında yaptıkları paylaşımların %43.4'ü beslenme ve sağlığa ilişkin bilgilerdir. Bu paylaşımların %58.48'i bilimsel makalelerden alıntılanan paylaşımlardan oluşmaktadır. Bilimsel makalelerden alıntılanan paylaşımların sadece %9'unda kaynak gösterdikleri buna karşın geri kalan %91'inde kaynak göstermedikleri saptanmıştır. Sosyal medyada paylaşım yapan diyetisyenlerin mesleki paylaşım yaptıkları hesaplarından kişisel fotoğraflarını da paylaşmaktadırlar. Öte yandan diyetisyenlerin paylaşımlarında danışanlarıyla ilgili çok sık paylaşım yapmadıklarını, bu oranın %6.8 ile sınırlı kaldığı görülmüştür.Sosyal medyada paylaşım yapan diyetisyenlerin mesleki paylaşım yaptıkları hesaplarından kişisel fotoğraflarını paylaşmaları Helm ve Jones (2016)'a göre etik olmayan davranışlar arasındadır (Helm ve diğerleri, 2016). Yapılan paylaşımlarda kaynak gösterilmemesi Amerikan Diyetisyenler Derneği (The American Dietetic Association-ADA, 2009)'ne göre diyetisyenlik mesleğinin etik olmayan davranışları arasında değerlendirilmektedir (ADA, 2009). Diyetisyenler danışanlarına ilişkin bilgi paylaşımı yapmayı fazla tercih etmemektedirler. Bu durum diyetisyenlerin danışanlarının mahremiyetine ve danışanlarıyla ilgili etik kurallara daha çok önem verdikleri biçiminde yorumlanabilir.

The increase in Internet and social network usage rates also affects the forms of interaction in the health field. Especially in recent years, with the increase in the interest of people to eat healthily, dieticians give information to people about healthy eating from social media accounts and they inform people about subjects they are curious about related to healthy eating. This research aims to evaluate dieticians' sharing on Instagram, one of the social media applications, in terms of scientific and ethical aspects.The qualitative research method was used in the research and data were gathered by interview and observation method. Within the scope of the research, the appropriate sampling method was used. In this study, 14 dietitians with open sharing accounts were reached, and the contents of these dietitians shared between 01-30 November 2017 were examined in depth. The study was carried out in two stages. In the first stage, the demographics of dietitians were reached; in the second phase, the shares.Instagram sharing of dietitians inspected in the study 43.4% of the information on nutrition and health; 34% of their own photos; 31.22% of the food images; 11.67% of images containing advertisements; personal information about the clients was 6.8%. Dietitians' social media shares they make 43.4% gives information on nutrition and health. 58.48% of these shares consist of shares quoted from scientific articles. Shares quoted from scientific articles only 9% of the respondents cited the source, whereas the remaining 91% did not. Dietitians sharing on social media they also share their personal photos from their occupational sharing accounts. On the other hand, dietitians do not share very often with their clients in their shares, this ratio was limited to 6.8%.Dieticians sharing on social media share their personal photos from professional accounts. This situation they are among the unethical behaviors according to Helm and Jones (2016). According to the American Dietetic Association (ADA) not showing resources in shared shares is considered among the unethical behaviors of the dietician profession (ADA, 2009). Dietitians do not prefer too much to share information about their clients. This can be interpreted in such a way that dieticians give greater importance to the privacy of their clients and to ethical rules concerning their clients.