İslamiyet öncesi Türk destanlarında kadın tipi

Abstract

Yaşamın varoluşundan günümüze kadar geçen süreç içinde kadın, her açıdan hayatın sürekliliğini sağlayan yaşama değer katan bir yapı taşı olmuştur. Kadının olmadığı yerde yaşamın devamlılığından bahsetmek imkânsızdır. Ve kadın doğurganlığı, yaratıcılığı sebebiyle de tabiatla eş görülmüştür. Biz bu çalışmamızda `İslamiyet Öncesi Türk Destanlarında Kadın Tipi` konusunu işlerken tarihi kaynaklardan faydalanarak öncelikle İslamiyet'ten önceki Türk destanları ile ilgili bilgi vermeye çalıştık. Akabinde eski Türk kültüründe kadının yerini, önemini yine tarihi kaynaklar, tetkikler ışığında açıkladık. İslamiyet'ten önceki dönemde Türk toplumunda kadının ne kadar yüce bir konuma sahip olduğunu gördük. Ayrıca Türk toplumunun köklü tarihine kültürüne ışık tutan destanlar çerçevesinde eski Türk kadınının sosyal, siyasal, ekonomik, dini hayatta yerini, değerini, misyonunu destan metinleri ve tarihi kaynaklar eşliğinde inceleyip analiz ettik.İslamiyet öncesi Türk toplumunda, kültüründe kadının kız evlat, eş ve anne olarak son derece saygın bir mertebede olması dikkat çeken bir özelliktir. Kadının aile dışında sosyal hayatın içinde de aktif olması, özgür olması ve büyük değer görmesi dikkat çeken başka bir husustur. Eski Türklerde kadın siyasi ve ekonomik hayatın içinde de en az erkekler kadar kendine yer bulmuş, sözünü dinletmiş, hükmünü geçirmiştir. Hatta devlet meseleleri kadının katılımı olmadan geçersiz kabul edilmiştir. Sosyal hayatın içinde ise kadın her daim güzelliği, bakımı, giyim-kuşamı, zarafeti ile dikkat çekmiş ve başka milletlere de örnek teşkil etmiştir. Eski Türk kadınının oluşturduğu öncü tarz, çağdaşı diğer milletlerde dahi bir Türk modası oluşmasına sebep olmuştur. O dönem kadınının hukuki haklar söz konusu olduğunda da nasıl çağının ötesinde hak ve yetkilere sahip olduğunu görmekteyiz. Ekonomik hayatta en az erkekler kadar aktif ve üretici olan kadının, dini hayatta da doğurganlığı sebebiyle kutsallaştırıldığını görmekteyiz. Eski Türk toplumunda kadının ne kadar yüceltildiğini, hayatın bütün aşamalarında nasıl değerli olduğunu tüm bu araştırmalardan anlamaktayız. Anahtar Kelimeler:Kadın, Destan, İslamiyet Öncesi Türk Kültürü.

Within the process from the beginning of life to the present day, the woman has become a building stone that adds value to life that provides the continuity of life in each respect. It is impossible to talk about the continuity of life where there is no woman. And woman has been seen synonymous with nature for the reason of her fertility,creativity. In this study, we tried to give information about the previous Turkish epics from Islam primarily by taking advantage of the historical sources of `The Type of Women in Pre-Islamic Turkish Epics`. Then we explained the place of the woman and her significance in the old Turkish culture in the light of historical sources and examinations. We have seen how high statue a woman has in Turkish society in the period before Islam. We also analyzed the place, value of the ancient Turkish woman in social, political, economic and religious life in the context of epics that she'd light on the deeply rooted history of the Turkish society by studying epic text sand historical sources. Inthepre-IslamicTurkish society and culture, it is a remarkable feature that the woman in her culture is in a very respectable place as a daughter, wife and mother. It is another remarkable matter that the woman is active in the social life outside the family, is free and sees great value. In ancient Turks, women have found their place in the political and economic life as much as men, have influenced with their speech and passed judgment. In fact, state affairs have been deemed invalid without the involvement of women. Within the social life,woman has always attracted attention with her beauty, care, clothing elegancy and delicacy and has set a model for other nations. The pioneering style of the old Turkish woman has led to the formation of a Turkish fashion even in contemporary nations. At that time, we see how women have rights and authorities beyond the age of law when it comes to legal rights. In economic life, we see that the woman who is as active and productive as men is hallowed in religious life because of her fertility. We understand from all these studies how exalted a woman is in the old Turkish society, how valuable she is in all stages of life. Keywords: Woman, Epic, Pre-Islamic Turkish Culture.