TOPSIS ve VIKOR karar verme yöntemlerinin karşılaştırılması üzerine bir uygulama: Bartın Devlet Hastanesi örneği

Abstract

Son yıllarda artan bilgi yoğunluğu, oluşan seçeneklerin fazlalığı ve karmaşıklığı gerek bireyler gerek de yöneticiler açısından belli bir konuda karar verme eylemini zorlaştırmaktadır. Bu gibi durumlarda karar vericilerin daha isabetli kararlar alabilmesinde analitik yaklaşımlar önemli bir rol oynamaktadır. Bunlardan Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri özellikle de karmaşık problemlerin çözümünde karar vericilere hem yol gösterici hem de kolaylık sağlayan yöntemler arasındadır. Bu çalışmada; Bartın Devlet Hastanesinde faaliyet gösteren 15 polikliniğin, 2012-2017 yılları arasındaki performansının TOPSIS ve VIKOR yöntemleri ile bazı teknik hizmet göstergeleri bakımından incelenmesi ve değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda çalışmanın ilk bölümünde; karar ve karar verme sürecinden bahsedilmiştir. İkinci bölümünde ÇKKV yöntemlerine değinilerek, üçüncü bölümde ise araştırmada kullanılan sağlık sektöründeki teknik hizmet göstergeleri hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Ardından polikliniklerin sunmuş olduğu hizmetler, ilgili literatür ve Sağlık Bakanlığı brifinglerine dayalı olarak belirlenen kriterler çerçevesinde 2 farklı senaryo üzerinden analiz edilmiştir. Entropi temelli kriter ağırlıklarına göre Senaryo 1 için TOPSIS yöntemi ile elde edilen sonuçlarda sadece 2012 ve 2014 yılı için ilk sıralarda yer alan polikliniklerin aynı olduğu gözlenmiştir. VIKOR yönteminde ise 2012 yılı dışında kabul edilebilir avantaj ve istikrar koşullarını yerine getiren polikliniğin tüm yıllarda Göğüs hastalıkları olduğu görülmüştür. Senaryo 2'de ise; TOPSIS yöntemi ile 2016 yılına kadar `Kadın Hastalıkları ve Doğum` polikliniğinin sonraki yıllarda ise Göz Hastalıkları polikliniğinin ilk sıradaolduğu görülmüştür. VIKOR yöntemine göre de 2014 yılına kadar ilk sırada genel cerrahi yer alırken 2015 yılından itibaren ilk sırada Göz Hastalıklarının yer aldığı görülmüştür Sonuç olarak; incelenen polikliniklerin teknik hizmet performansının en fazla farklılaştığı kriterlerin entropi ağırlık sıralamasına göre Senaryo 1 için poliklinikte yatan hasta sayısı; Senaryo 2'de ise doluluk oranı olduğu söylenebilir. Ayrıca 2016 ve 2017 yılı VIKOR yöntemi ile elde edilen sonuçlarda her iki senaryo içinde kabul edilebilir avantaj ve istikrar koşullarının her ikisini de sağlanmıştır. Buna göre VIKOR yönteminin bu yıllar için TOPSIS yöntemine göre daha ayrıntılı ve sağlıklı sonuçlar verdiği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Çok kriterli karar verme; entropi; TOPSIS; VIKOR; sağlık hizmetleri

In recent years, increasing information density, the excess and complexity of the choices make the decisions difficult for individuals. In such cases, analytical approaches play an important role in enabling decision makers to make more accurate decisions. Multi-Criteria Decision Making (MCM)methods which areamong the one of these methods, provide guidance and convenience to decision makers, especially in solving complex problems.In this study, it is aimed to examine the performance of 15 polyclinics, which are operating in Bartın State Hospital between 2012 and 2017, in terms of some technical service indicators. In the direction of the obtained data, 15 polyclinics determined for Bartın State Hospital are ranked among themselves. In the first part of this study; decision and decision making process are defined. In the second part, ÇKKV methods are mentioned and in the third part general information about the technical service indicators in the health sector used in the research is given. Than, the services provided by the outpatient clinics were analyzed through two different scenarios within the framework of the relevant literature and criterias based on the Ministry of Health briefings.According to entropy-based criterion weights, for Scenario 1, the outcomes obtained by the TOPSIS method were observed to be the same only in the outpatient clinics, which are placed first rank, for the 2012 and 2014 years. In the VIKOR method, policlinics fulfilling acceptable admissibility and stability conditions outside of 2012 are seen to be chest diseases policlinics in all years. In Scenario 2, until the year 2016 the `Polyclinic of Obstetrics and Gynecology` and the following years the Polyclinic of Ophthalmology years were ranked first by TOPSIS method. According to the VIKOR method, the Polyclinic of General Surgery was the first place until 2014 and the Polyclinic of Ophthalmology was the first place since 2015.In conclusion, according to the entropy weight order, the criterion that the technical service performance of the outpatient clinics most differed is the number of patients in the outpatient clinic for scenario 1 and the occupancy rate in scenario 2. In addition, the results obtained by the 2016 and 2017 VIKOR method provided both acceptable and favorable conditions for both scenarios. Accordingly these results, it can be said that the VIKOR method gives more detailed and healthy results than the TOPSIS method for these years.Key Words: Multi-criteria decision making; entropy; TOPSIS; VIKOR; health service