İslam hukukunda kişinin bedeni üzerindeki tasarrufları

Abstract

Bu çalışmada bireyin kendi bedeni üzerindeki tasarruf yetkisi ele alınmıştır. İslâm'da genel anlamda kişi emir ve yasaklara muhataptır. Emir ve yasaklar dışında bir şeyi yapıp yapmama tavsiye niteliği taşır. Bu temel hususlar dikkate alınarak konu ele alınmıştır. Kişi kendi bedeni üzerinde neleri yapmakla yükümlüdür, nelerden sakınmalıdır ve tavsiye olarak nelere dikkat etmelidir? Kişinin bedeni üzerindeki tasarrufunu İslâm'ın istediği şekilde yürütmesinde ne gibi hikmetler olabilir? Soruları bağlamında konu işlenmiştir.Bu tezin ana temasına geçmeden önce insanın bedeni üzerindeki tasarrufları bağlamında İslâm-hümanizm karşılaştırması yapılmıştır. Hak ve özgürlükler üzerinden bireyi ele almada hümanizm ile İslâm'ın temel farklara sahip olduğu görülmüştür. Kişinin bedenini bizatihi sahiplenmesinin sakıncalarına değinilmiş, aksi halde her yönüyle kendisine sahip çıkan bireyin dışa doğru her şeye sahip çıkmasının kaçınılmaz olduğu, böylece kişinin örtük bir tanrılaşma tehlikesine gideceği belirtilmiştir. Diğer taraftan kişinin kendisini Allah'ın emaneti olarak görmesi, merkezden dışa doğru her şeyi O'na (c.c.) vermesi ve netice itibariyle her şeyin sahibinin O (c.c.) olduğu inancının kendisinde pekişeceğinin önemine dikkat çekilmiştir. Aslında İslâm'ın, bedeni insana ait görmemesinin temel nedeninin insanın Yaratıcısına karşı kulluk vazifelerini ihmal etmemesi ve O'nu Rab (c.c.) olarak bilmesi temel düşüncesine dayanmaktadır. Tezin ana konuları iki başlık üzerinde incelenmiştir. Bu incelemeler temel klasik eserler üzerinden olduğu gibi yakın dönem ve günümüz çağdaş İslâm hukukçularının nazarları üzerinden de yapılmıştır. Kişinin Maddi Şahsiyetiyle İlgili Tasarrufları bölümünde; Organ-Doku Nakli, Dövme, Estetik Ameliyatlar, Kürtaj, Cinsiyet Değiştirme, İntihar, Ötanazi; Kişinin Manevi Şahsiyetiyle İlgili Tasarrufları bölümünde; Madde Bağımlılığı (Şarap/Alkol, Uyuşturucu Madde, Sigara), Domuz Eti, Zina, İstimnâ, Yalan, Gıybet, Altın-Gümüş Kullanmak, İpekli Elbise Giymek, Namaz, Oruç, Hac, Sıdk/Doğruluk, Tesettür, Temizlik (Öz Bakım) konuları işlenmiş; konuların ittifak edilen hususları verilmekle beraber konular üzerinde mezhepler arasındaki farklara temas edilmiş ve bazı İslâm düşünürlerinin farklı görüşleri de aktarılmıştır.Anahtar Kelimeler: Emanet; şahıs; hümanizm; Kur'an; nehiy; Sünnet; tavsiye.

In this study, the saving authority of the individual on his / her own body is discussed. In Islam, human beings are subject to general orders and prohibitions. Otherwise, everything else is a recommendation. In this study, these issues will be taken into consideration. What is a person obliged to do on her/his own body, what should s/he avoid, and what should s/he pay attention to as advice? What wisdom is there in the way that Islam manages to conserve human body?Before moving on to the main theme of this thesis, the human understanding of Islam and humanism was compared. What the basic philosophy of humanism is based on has been discussed with humanist manifestos. It can be argued that Islam's human understanding is fundamentally different from humanism.In terms of the Qur'an and Sunnah, the human body is entrusted to him. Accordingly, one has to adopt and protect this trust. In this context, the main topics of the thesis are examined in detail under four sections. These investigations have been made on the basis of classical works as well as on the views of contemporary Islamic jurists in recent and contemporary times. Organ-tissue transplantation, tattoo, aesthetic surgery, abortion, sex change, suicide and euthanasia are discussed in the body integrity intervention section. In the prohibitions section, adultery, wine, substance abuse, pork, lie, gloom, use of gold-silver, silk robes are covered. In the orders section, prayer, fasting, pilgrimage, health, hijab issues were discussed and finally in the recommendations section speech, dressing, eating-drinking, walking, cleaning self-care issues were examined. The points on which these issues are reconciled were discussed and the views of both sects and some Islamic jurists were discussed.Keywords: Safety; humanism; Quran; Circumcision.