Türk Hukukunda yabancı çalışan

Abstract

Küreselleşme ve özellikle Avrupa Birliği uyum sürecinde üye ülke vatandaşlarına tanınan emeğin serbest dolaşımı hakkı kapsamında, çalışma hayatı içerisinde devlet vatandaşlarının yanı sıra yabancıların da aktif rolü gün geçtikçe artmaktadır. Yabancıların Türkiye' de çalışma hak ve özgürlükleri, Anayasa' nın 16. maddesinde yer alan, temel hak ve özgürlüklerin yabancılar için uluslararası hukuka uygun olarak kanunlara sınırlandırılabileceği esası doğrultusunda Türk vatandaşlarından farklı olarak bazı sınırlamalara tabi tutulmaktadır. Bu çalışmamızda da genel olarak Türk hukukunda yabancı çalışanın hak ve özgürlüklerinin kapsam ve sınırları ile, yabancıların çalışmasına ilişkin kural ve istisnalar üzerinde durulmuştur.Türk hukukunda yabancıların çalışma hakkının kullanılmasına ilişkin temel düzenleme, 27/02/2003 tarih ve 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun' dur (Kanun). Kanunun yürürlüğe girmesiyle, 11/06/1932 tarih ve 2007 sayılı Türkiye'deki Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır. Böylece, kural olarak yabancılara yasaklanan işler ve istisnaları biçiminde kendini gösteren yabancıların çalışma hakkının kullanımı, yabancıların kanunlarda öngörülen istisnaların dışında izne bağlı olarak çalışma serbestisine dönüşmüştür.Çalışmamızda öncelikle yabancı kavramı ve tanımı üzerinde durulmuş, Türk hukukunda yabancıların çalışma hakkına ilişkin düzenlemeler içeren uluslararası hukuk kaynakları ve iç hukuk kaynakları çerçevesinde yabancıların çalışma hakkının kapsam ve sınırları tespit edilmiştir. Özel düzenlemelerin yanı sıra Kanunda yabancıların çalışma hakkını kullanabilmesine ilişkin usul ve esaslar açıklanmış, yabancılara verilecek çalışma izinlerinin türleri, çalışma izni alınabilmesinin koşulları ve çalışma izni alma zorunluluğuna aykırılığın yaptırımları ile çalışma izinlerinden istisna edilecek yabancı statülerine değinilmiştir. Yabancıların çalışma hakkına ilişkin sınırlamaların yabancılık unsuru taşıyan iş sözleşmesi üzerindeki etkileri de, iş ilişkisinin aşamaları doğrultusunda incelenmiştir. Son olarak, Türk hukukunda yabancı çalışanın sosyal güvenlik hakkı ve sendikal hakları üzerinde durulmuştur.

In the context of globalization, and, especially concerning the right of free circulation of labour granted the citizens of the member countries throughout the adaptation process of the European Union, the active role of foreigners in the working life together with the local employees is getting more and more important. Unlike the Turkish citizens, the labour rights and freedoms of foreigners in Turkey are subject to certain restrictions, upon the principle of limitation of basic rights and freedoms of foreigners by a law and in accordance with the international law, pursuant to the Article 16 of Turkish Constitution. In this study, the context and limits of foreign employees? rights and freedoms according to the Turkish law in general and the rules and exceptions concerning the working conditions of foreigners are thoroughly examined.The basic Turkish legislation on the exploitation of foreigners? labour rights is the Law on Work Permits of Foreigners (?Law,?) dated 27/02/2003 and no. 4817. With the Law?s entering into force, the Law on The Arts and Services Appropriated for Turkish Citizens in Turkey, dated 11/06/1932 and no. 2007, was invalidated; so the exploitation of foreigners? labour rights which was used to be regarded as the professions prohibited for the foreigners and the related exceptions as a rule have been transformed to the foreigners? freeodm of labour depending on the permit, except for the exceptions set forth by certain laws.In our study, the notion of foreigner and its definition are examined in the first place and then, in the framework of international and domestic legal resources which include the relevant regulations on the foreigners? labour rights in Turkish law, the context and restrictions of the foreigners? labour rights are specified. Together with the specific regulations, the procedures and principles on the exploitation of foreigners? labour rights according to the Law are clarified and the types of work permits for foreigners, the conditions for granting a work permit, the sanctions for violations of the work permit requirements and the foreigners? statuses which are supposed to be exempted from the work permit are mentioned. Besides, the impacts of the restrictions to the foreigners? labour rights on the work contracts with foreign elements are examined according to the various phases of the employment relationship. Finally, the social security rights and labour union rights of the foreign employees in Turkish law are considered.