The copyrights protection in respect of collective societies and digital right managements and the problems arising from the need of legal regulation in the European Union

Abstract

Bu tez telif haklarının korunması amacıyla Avrupa Birliği içerisinde kurulmuş olan sanatçı meslek birliklerini her açıdan incelemektedir. Bu konuda öncelikle üzerinde durulması gereklen husus fikir eseri kavramı ve fikir eserlerinin yaratıcısına sağladığı hakların içeriğidir. Fikir eseri ve fikir eserinden doğan haklar Roma Anlaşması, TRIPS Anlaşması ve WIPO Anlaşmaları gibi uluslarası anlaşmalarla düzenlenmiştir. Fikir eseri ve doğurduğu hakların uluslarası anlaşmalarla tanımlanmaya çalışılmasının ana nedeni, bu kavramın ülkelerin ulusal hukuk sistemlerinde son derece farklı olarak tanımlanmasıdır. Ayrıca fikir eserlerinin sıkça kullanıldığı alanlar hakkında da temel bilgilerin verilmesi gerekliliği hissedilmiştir. Fikri haklar ve ilgili haklar görsel alanda, görsel-işitsel alanda, dijital alanda ve diğer sanayi alanlarında korunmaktadır. Bu alanların kapsadığı genişlik dikkate alındığında ınsanların bilgi edinme hakkının, engelli kişilerin ve kütüphanelerin korunması için bazı sınırların ve muafıyetlerin gerekli olduğu kabul edilmiştir.Uluslararası anlaşmalar ve Avrupa Birliği Direktifleri, Avrupa Birliği sınırları içinde fikri hakların hukuki çerçevesini çizmektedir. Bu tez göstermektedir ki, Avrupa Birliği hukuk düzeni içinde meslek birliklerine yönelik özel bir direktif ya da düzenleme bulunmamaktadır. Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği üye devletlerindeki meslek birliklerinin kuruluşu ve yönetiminde birliğin sağlanması için bir direktifin kabul edilmesi eğilimindedir. Meslek birlikleri tarafından toplanan telif bedelleri dikkate alındığında, bu husustaki uyumun önemi açıkça görülmektedir. Meslek birliklerinin milli ekonomiye katkıları bazı ülkelerde yüzde altıyı bulmaktadır.Bununla beraber, teknolojik gelişmeler ve dijital hak yönetimi (DHY) fikri hakların toplu olarak yönetimini olumsuz olarak etkilemektedir. DHY fikri hak sahiplerinin bireysel olarak haklarının takibini sağlar ki bu da bazılarına gore meslek birliklerinin sonu demektir. Bazı eleştirmenler DHY'nin olumsuz etkilerine dikkat çekmektedir. Dijital koruma uluslararası anlaşmalarla fikri haklar ve ilgili hakların kullanımına getirilen sınırlamaları ve muafiyetleri engellemektedir. Sadece bu sebep bile fikri hakların toplu yönetimi için yasal düzenleme yapılması gereğini açıklamaktadır.Meslek birlikleri ile ilgili diğer önemli bir husus ise Avrupa Topluluğu Anlaşması'nın rekabet hukuku alanında koyduğu kurallardır. Meslek birliklerinin aktiviteleri Avrupa Adalet Divanın denetimi altındadır. Avrupa Birliği sınırları içinde kurulmuş olan meslek birlikleri Avrupa Topluluğu Anlaşmasının rekabet hakkındaki maddelerine uymak zorundadır. Avrupa Adalet Divanın içtihatlari meslek birliklerinin uymak zorunda oldukları yasal çerçeveyi çizmektedir. Ne yazık ki insan hakları rekabet kuralları kadar korunmamaktadır. Her ne kadar bazı insan hakları rekabet kuralları ile korunsa da, rekabetin korunması amacıyla yapılan düzenlemeler daha çok ekonomik sorunlara uygulanmaktadir.Bu tez toplu hak yönetimi alanında kanuni düzenleme ile farklı kanunların uyumlaştırılması ihtiyacının altını çizmektedir. Meslek birliklerinin tarihi geçmişi fikri hakların korunmasının hem fikri eserlerin hak sahipleri hem de fikri eserlerin kullanıcıları açısından ne kadar önemli olduğunu ispatlamaktadır. Meslek birlikleri tarafından toplanan ve hak sahiplerine dağıtılan gelirler de yapılması planlanan yasal düzenlemeler sayesinde sağlanacak başarının en iyi göstergesidir.

This thesis deals with the collective societies in all aspects within the EU. First of all the concept of copyrights is explained according to the international treaties, such as Rome Convention, TRIPS Agreement or WIPO Treaties. The reason for this explanation is that copyrights are defined differently in national legislations. International treaties aim to harmonize all these definitions. It is also necessary to give some information on the field of copyrighted works. Copyrights and of course related rights are protected in audio fields, audio-visual fields, digital fields and other industrial fields. Taking into account the broad array of these fields, some limits and exceptions are set to protect right of information of people, disabled people and libraries.International treaties and the EU directives regulate legal framework for copyrights and related rights in the EU. This thesis concludes that there is no special regulation or directive concerning collective societies. The European Commission has an intention to adopt a directive in order to harmonize the formation and the administration of collective societies. After the information on the revenues stated by collective societies, the need for harmonization on collective societies can be seen clearly. The contribution rate of copyrights to national economies has reached up to 6 percent in some countries.On the other hand, technological developments and the DRMs affect collective rights administration. DRMs provide authors individual rights management which may bring the end of collective societies. Some commentators draw attention to the disadvantages of DRMs. Digital protection systems hinders the use of limitations and exceptions set by international treaties for the exploitation of copyrights and related rights. Even this reason is enough to explain the need for legislation regarding collective administration.The other important aspects of collective societies are competition rules set by The EC Treaty and human rights. The activities of collective societies are under the revision of the ECJ. Collective societies established in the EU have to comply with the articles concerning competition rules. The case law has set the framework that collective societies have to abide. Unfortunately human rights are not protected as well as competition rules. Even some human rights are protected according to competition rules, but competition rules are only applicable for economic problems.This thesis underlines the need for harmonization through legislative action in the field of collective administration. The historical background of collective societies proves the importance of the copyright protection for both authors and users. The revenue collected by collective societies and the money distributed to authors are the best indications what can be achieved with the intended legislation.