Coming to terms with the past in Turkish Cinema after the 1990s

Abstract

Bu çalışma 1990'lardan sonra Türk yönetmenlerin, azınlık topluluklarla, özellikle gayri-Müslimlerle, ilgili geçmişle ne ölçüde yüzleşmeye başladıklarını sorgulamayı amaçlıyor. Ulusçuluk ve ulus devletleri akımının etkisi altında çok seslilik ve etnik çeşitlilik Türk Sineması'nda göz ardı edilmişti. Ancak ulus devletlerinin düşüşe geçmesi ve kültürel çeşitliliğe ilginin artmasıyla birlikte, Türk yönetmenler baskın ideolojinin sorgulandığı bir ortamın temellerini atmaya başladılar. Geçmişle hesaplaşma ve hatırlama meselelerini ana merkezine alan filmleri analiz etmek amacıyla, bu çalışma teorik altyapısını ideoloji, anlatı ve tarih anlatısı ve bununla beraber kısa bir dokunuşla ulusal sinema üzerinden kurmaktadır. Bu çalışmada, geçmişi etnik topluluklar üzerinden kurarak hatırlama meselesini masaya yatıran Tomris Giritlioğlu'nun üçlemesi; Suyun Öte Yanı (1991), Salkım Hanım'ın Taneleri (1999), ve Güz Sancısı (2009); Derviş Zaim'in Çamur (2002); ve Yeşim Ustaoğlu'nun Bulutları Beklerken (2004) adlı filmler tartışılmıştır. Bu filmlerin kapsamlı analizleri yapılarak hatırlama, unutma, kaybedilmiş vatana olan özlem ve bastırılmış, bu nedenlerle de acı veren anılarla yüzleşme meselesi öne çıkmıştır.

This study aims to explore whether the Turkish directors after the 1990s have begun to come to terms with the past regarding the minority communities, especially the non-Muslims. Under the influence of the waves of nationalism and the nation states, polyphony and variety of ethnicities have been ignored in Turkish Cinema. However, with the decline of nation states and the growing interest on cultural variety, Turkish directors started to lay the foundations for an environment where dominant ideology is challenged and questioned. In order to analyze the films regarding the remembrance and coming to terms with the past, this study establishes its theoretical basis on ideology, narrative and historiography together with a brief touch on national cinema. The films analyzed in this study which aim to bring up the issues of remembering the past regarding the ethnic communities are Tomris Giritlioğlu?s trilogy; Across the Water (1991), Mrs. Salkım?s Diamonds (1999), and The Pains of Autumn (2009); Derviş Zaim?s Mud (2002); and Yeşim Ustaoğlu?s Waiting for the Clouds (2004). By means of the thorough analysis of these films, the topics of remembering, forgetting, longing for the lost homeland and coming to terms with the supressed painful memories of the past come to the foreground.