Kariyer eğilimlerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma

Abstract

İnsan Kaynakları Yönetimi literatüründe sıkça kullanılan ?kariyer? kavramının son yıllarda önemi artmaktadır. Kariyer kavramına ilişkin yapılan kuramsal çalışmalar önce bireysel çerçevede ele alınmıştır. Bireyler ile mesleklerin eşleştirilmesi üzerinde durulmuştur. Sonraki çalışmalar ise örgüt merkezli olmuştur. Bireysel ve örgütsel amaçları bütünleştirmek üzerinde yoğunlaşılmıştır.Kariyer; farklı evrelerden oluşan, zamanla değişen ve sürekli gelişen bir olgudur. Yaşam boyu devam eden bir süreç olan kariyer olgusunu tanımlarken; ilerleme, başarı, mevki ve saygınlık gibi sözcüklerden yararlanılır. Çoğunlukla ?meslek? ile eş anlamda kullanılan kariyer ile ilgili çeşitli teoriler öne sürülmüştür. Dr. John L. Holland tarafından geliştirilen Mesleki Tercih Teorisi, kariyer seçiminde yaygın olarak kullanılan bir yaklaşımdır. Holland'ın teorisi, kariyer seçiminde bireyin kişisel özellikleri ile mesleğin gerektirdiği faaliyetleri ilişkilendirir ve bu doğrultuda altı kişilik tipi ve altı çeşit iş çevresi tanımlar. Bu tez çalışması beş ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; öncelikle kariyer kavramı tanımlanmıştır, sonra İnsan Kaynakları Yönetimi uygulamalarından biri olarak görülen ve kariyer olgusu ile yakından ilgili olan Kariyer Yönetimi kavramı geniş kapsamıyla ele alınmıştır. İkinci bölümde, kariyer seçimine ilişkin yaklaşımlardan biri olan Mesleki Tercih Teorisi açıklanmıştır ve kişilik tipleri ile iş çevreleri tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde, kariyer eğilimlerinin belirlenmesi amacıyla Mesleki Tercih Envanteri kullanılmıştır ve toplanan veriler analiz edilmiştir. Dördüncü bölümde, Holland modeli esas alınarak uygulanan envanterden elde edilen bulgular incelenmiştir. Beşinci bölümde ise, kariyer eğilimlerinin tutarlılık ve uyumluluk durumları sınanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bilgiler açıklanmıştır.

The significance of ?career? as a concept, used quite often in the literature of Human Resources Management, has recently been increasing. Theoretical studies on career have been primarily evaluated within the framework of individuals. Matching the individuals with occupations has already been an issue of examination while the studies thereafter have been organization centered. A major concern has been on integration of individual and organizational objectives. Career is a fact that consists of various phases, transforming in time and continuously evolving. While defining career, a life-long process, such terminology as progress, success, post and esteem is exploited. A variety of theories has been put forward in relation with career used as synonym with the word ?occupation?. Occupational Choice Theory, developed by Dr. John L. Holland, is an approach used extensively for occupational choice. Holland?s theory associates individual?s personal qualifications with the activities that the profession necessitates, and defines six personality traits as well as six business environments. This dissertation comprises five main chapters. In the first chapter, career is defined; then, Career Management as a concept, which is accepted as one of the applications of Human Resources Management and which is closely related with career, has been extensively evaluated. The second chapter is dedicated to the explanation of Occupational Choice Theory, being one of the approaches in career choice, and personality traits in parallel with business environments are introduced. The third chapter, on the other hand, makes use of Occupational Choice Inventory with the objective of determining career tendencies, while collected data are analyzed. In the fourth chapter, the findings obtained from the applied inventory, by taking the Holland model as a basis, are scrutinized. In the fifth chapter, the consistency and concordance conditions of career tendencies are tested; the syntheses obtained as the consequence of the research are stated.