Traditional auteurism and recent cinema of Turkey: Is Yavuz Turgul an auteur?

Abstract

Sinema tarihi boyunca sinemanın sanatsal değeri sıkça tartışılmıştır. Sinema kitlelere hitap ediyor olmasından ve eğlence amacı taşımasından dolayı yüksek-sanatların dışında tutulmuştur. 1950'lere kadar film yapanların ve sinema yazarlarının gözünde, sinemaya sanatsal değer verecek olan şeyin filmlerin `içeriği' olacağı düşünülmüştür. Fransa'da Auteurism tam da bu anlayışa karşı ortaya çıkmış; Amerika ve İngiltere'de de benzer bir çizgide gelişme sergilemiştir. Aslında, Auteurism dört başı mamur bir kuram ortaya koymak yerine, basitçe bazı yönetmenleri (Hollywood'da çalışanları bile kapsayacak bir biçimde) yapıtlarında sergiledikleri özgün stilleri sayesinde diğer yönetmenlerden ayırmaya dönük bir yaklaşım olarak tanımlanır. Sinema tarihi içerisinde, Fransız auteurist yaklaşımı belirli dönüşümler geçirmiş; sonuçta birbirinden farklı auteurist anlayışlar ortaya çıkmıştır. Lakin bu çalışmada, auteurizm kavramının ilksel, ?geleneksel? anlamı temel alınacaktır. ?Geleneksel auteurizm? anlayışı temelinde, Türk sinema tarihinde auteur kavramının nasıl anlaşıldığı ve kavrandığı sorgulanacak; ardından da, yönetmen Yavuz Turgul'un geleneksel anlamda bir auteur olduğu iddia edilecektir. Dolayısıyla, bu çalışma üç ana bölümden oluşacaktır: İlkin, Batı'da auteurizm'in gelişim ve dönüşümünün kuramsal ve tarihsel bir incelemesi ve bu yolla auteurizm'in ?geleneksel? anlamının açığa çıkarılması; ikinci olarak, Türkiye'de auteurizm'in serüveninin ?geleneksel auteurizm? anlayışı çerçevesinden değerlendirilmesi; son olarak, ?Yeni Türk Sineması? döneminde ortaya çıkan auteurist yaklaşımlar çerçevesinde Yavuz Turgul'un nasıl alımlandığını tartışmak, külliyatının bir çözümlemesini yapmak ve çözümleme sonucunda ulaşılacak veriler ışığında onun geleneksel anlamda bir auteur olduğu iddiasını dile getirmek. Bu iddiayı dile getirirken, Turgul'a auteur statüsünü atfetmemizi sağlayacak, yani onun ayrıksı ve tutarlı stiline ayna tutacak olan öğeler, filmlerinde kullandığı tekrar eden teknikler ve motifler olacaktır.

Over the course of the discipline?s history, there have been many debates on the status of the ?cinema?. From the beginning, cinema was subjected to a high-art prejudice of literary tradition since it addresses the masses and is broadly considered `simple? entertainment. The prevailing belief of filmmakers and cinema-writers up to the 1950s was that both the `quality? and art-status of cinema were supposed to be provided by the film?s content. Auteurism was born in France in resistance to such a belief, developing in parallel lines in America and Britain. Rather than being grounded in a full-fledged `theory?, auteurism has been simply defined as an approach to distinguish some directors (inherent even in Hollywood) from the anonymous others by their distinctive and consistent `styles? recognized through their oeuvres. Throughout the history of cinema, the original French auteurism has passed through certain transformations; and from these transformations several kinds of auteurism have emerged. However, in this study, the concept of the auteurism will be preserved in its ?traditional? sense, as an anchoring point to allow this study to explicate the conception and the perception of the auteur in the history of Turkish cinema, and then to declare Yavuz Turgul as an auteur in the ?traditional? sense of the term. Hence, this study will be comprised of a theoretical and historical review of the development and transformation of the auteurism in the West with the intention of clarifying the ?traditional? sense of auteurism, followed by a historical analysis of the development of auteurism in Turkey, and concluding with a discussion of how Yavuz Turgul has been perceived through the auteurisms developed in the period of ?New Turkish Cinema? and designating Yavuz Turgul an auteur through the data will be reached after the analysis of his oeuvre from the `traditional auteurist? perspective. The data will include the repeated techniques and motifs which will be suggested as the components of Turgul?s distinctive and consistent style providing him an auteur status.