ABD`nin 2000`li yıllarda Irak politikası

Abstract

Bu çalışmada Amerika Birleşik Devletleri'nin Irak politikasını, 2000'li yıllarda ABD'nin bölgede aktif rol almasını ve Irak devletinin bu politikalar ile dönüşümü neoklasik realizm çerçevesinde incelenmiştir. Soğuk savaşın bitmesiyle değişen çift kutuplu uluslararası sistem düzeni değişime uğrayarak ABD'nin 2000'li yıllarda süper güç olarak bölgedeki değişiminde başlangıcı olmuştur. ABD Başkanlık seçimleriyle birlikte yeni Başkan George W. Bush'un seçilmesi dış politikadaki değişiminde kaynağı olmuştur. 11 Eylül saldırıları sonrasında ABD'nin güvenlik anlayışı değişime uğramış, saldırıların El-Kaide tarafından yapıldığını öne sürerek terörün Ortadoğu'dan kaynaklı ülkeler tarafından desteklendiği belirlemiştir. Başkan Bush yönetimi bu doğrultuda 17 Eylül 2002 tarihinde ABD'nin yeni `Ulusal Güvenlik Stratejisini` açıklayarak uygulamaya koymuş, Eski başkanlar George Herbert Walker Bush ve Bill Clinton döneminde başlayan Irak'a müdahale ve yaptırımlar Başkan Bush dönemimde 2003 yılında Irak'ın işgaliyle sonuçlanan boyuta ulaşmıştır. 2003 Irak'ın işgali ile başlayan süreçte Irak devletinin idari yapısında yeni yapılandırma çalışması yapılmış ve ülke `federal cumhuriyet` yönetimi şeklinde dönüştürülmüştür. Ancak Başkan Bush'un görev süresinin bitimiyle beraber 2008 yılında yapılan ABD seçimlerinde demokratların adayı Barack Obama başkan olarak seçilmiştir.Obama'nın göreve gelmesiyle birlikte, seçim kampanyalarındaki vaatleri içerisinde de yer alan ABD askerini Irak'tan çekme stratejisini ve Irak'ı Iraklılara bırakma politikasını uygulamaya almıştır. Amerikan askerinin çekilmesiyle başlayan süreçte, Irak'ta henüz tam olarak toplumsal birliğin sağlanamamasından dolayı etnik ve mezhepsel kutuplaşmalar ardından ise çatışmalar yaşanmıştır. Nuri el-Maliki'nin iki dönem başbakanlık yaptığı süreçte kutuplaşma ve çatışmalar artarak sürmüştür. Nuri el-Maliki döneminde İran ile olan yakınlaşması bölgenin daha çok İran eşgüdümlü dış politika izlemesine neden olmuştur. Mevcut Irak Başbakanı Haydar el-Abadi göreve gelmesiyle zirve noktaya ulaşmış olan çatışmalar, IŞİD'in kontrolüne geçirdiği birçok bölgeyi geri almak için ülke içi dinamiklerle ve ABD önderliğindeki uluslararası güçlerle uzlaşarak örgütün ele geçirdiği bölgelerden çıkarılarak kontrolün tekrar sağlanması yönünde politikalar uygulanmıştır.Çalışmanın sonuç bölümünde, ABD'nin 2000'li yıllarda Başkan Bush ve Başkan Obama'nın Irak'ta izlediği dış politikaları karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir.Anahtar Kelimeler: ABD, Irak, 11 Eylül, ABD Dış Politikası, İşgal, IŞİD, Etnik ve Mezhepsel Çatışmalar.

This study examines Iraq policy of the United States of America, the US's active role in the region in 2000s and the transformation of the Iraqi government with these policies in the framework of neoclassical realism.The bipolar international system chancing with the end of the cold war has inaugurated the changing of the US as a super power in the region in 2000s. Along with the presidential election of US, the newly elected President George W. Bush is a resource of change in foreign policy. After the September 11 attacks, the US's security understanding has undergone change and the US, arguing that the attacks were carried out by al-Qaeda, has specified terrorism supported by the countries originating from the Middle East. In this direction, the president Bush administration has put into practice explaining `National Security Strategy` on 17 September 2002, interventions and sanctions against Iraq beginning in the period of former presidents George Herbert Walker, Bush and Bill Clinton reached the stage in 2003 which the invasion of Iraq arrived in the conclusion. In 2003, in the process started with the invasion of Iraq, the administrative structure of the Iraqi state was also undergoing a new restructuring and the country was transformed into a federal republic. However, with the end of President Bush's period of office, the democrats' candidate Barack Obama was elected as a president in the 2008 US elections.Along with Obama's taking office, he put into practice the strategy of withdrawing US troops from Iraq, which was included in the promises of the election campaigns, and the policy of leaving Iraq to Iraqis. In the process starting with the withdrawal of American troops, because of the lack of full social unity in Iraq, ethnic and denominational polarizations followed by conflicts. In the process of Nuri al-Maliki's two terms as a prime minister, the polarization and conflicts continued to increase. In the term of Nuri al-Maliki, the rassrochement with Iran caused to pursuing a more Iranian coordinated foreign policy.The current Iraqi Prime Minister Haydar al-Abadi has implemented many policies to take the control again in the region, where terrorists seized power, by coming to an agreement with international forces under the leadership of US and domestic dynamics because of taking back many of the districts that ISIS controls.In the conclusion of the study, the US foreign policy of President Bush and President Obama in Iraq in the 2000s has been analyzed comparatively.Key Words: USA, Iraq, the September 11, Foreign Policy of the USA, Occupation, ISIS, Ethnical and Sectarian Conflict