Beden eğitimi ve spor öğretmenleri ve adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, serbest zaman ilgilenim ve rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bartın ili örneği)

Abstract

Bu çalışmanın yapılmasının amacı, Bartın ilindeki beden eğitimi ve spor öğretmenleri ve adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, serbest zaman ilgilenimleri ve rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın evreni Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenleri ve Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği lisans programında öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Çalışmanın tarama evreni ise 2017-2018 döneminde Bartın il ve ilçe müdürlükleri ve köy okullarında görev yapan Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenleri ve Bartın Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu'nun Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümünün 1., 2., 3. ve 4. sınıflarında öğrenim gören öğretmen adaylarıdır. Araştırmanın tarama evreninde 97 Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni ve 249 Beden Eğitimi ve Spor Öğretmen adayı bulunmaktadır. Araştırmanın örneklemi de Bartın ilindeki MEB'e bağlı devlet okullarında görevli 19 kadın, 65 erkekten oluşan toplam 84 Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeninden oluşurken, Bartın Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği bölümünde öğrenim gören 90 kadın, 150 erkekten oluşan toplam 240 Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni adayından oluşmaktadır. Toplanan verilerin analizlerinin hesaplanması aşamasında SPSS 17.0 paket programı kullanılmıştır.Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen `Kişisel Bilgi Formu`, Üstüner (2006) tarafından geliştirilen `Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği`, Akgül, Karaküçük ve Ertüzün'ün (2018) tarafından geçerlik güvenirlik çalışması yaparak Türkçe'ye uyarladıkları `Rekreasyon Fayda Ölçeği- RFÖ`, Kyle ve diğerleri (2007) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Gürbüz ve diğerleri (2015) tarafından yapılan `Serbest Zaman İlgilenim Ölçeği-SZİÖ` kullanılmıştır. Verilerin analizinde katılımcıların demografik özelliklerine göre öğretmenlik mesleğine yönelik tutumu, serbest zaman ilgilenimi ve rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda düzeylerini karşılaştırmak için t- Testi ve ANOVA, gruplar arasındaki farklılığı belirlemek için ise TUKEY testi kullanılmıştır. Katılımcıların öğretmenlik mesleğine yönelik tutumu, serbest zaman ilgilenimi ve rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkartmak amacıyla Pearson Korelasyon analizi uygulanmıştır. Normal dağılım sergilemeyen veriler için ise Mann Whitney U testi ve Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır.Araştırmanın bulgularına göre; t- Testi sonucunda beden eğitimi ve spor öğretmenleri ve adaylarının serbest zaman ilgilenim düzeyleri arasında; beden eğitimi ve spor öğretmenleri ve adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir (p<0,05). Yapılan ANOVA sonuçlarına göre yaş ile `serbest zaman ilgilenim` ve `öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları` arasında; yapılan spor branşına göre `rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda düzeyleri` arasında; spor yılına göre `öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları` arasında; sınıf seviyeleri ile `rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda düzeylerini` arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir (p<0,05). ÖMYTÖ, RFÖ ve SZİÖ puanları arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için yapılan Pearson Korelasyon testine göre Beden eğitimi ve spor öğretmeni ve adaylarının SZİÖ ile RFÖ arasında orta düzeyde pozitif yönde, SZİÖ ile ÖMYTÖ arasında zayıf düzeyde negatif yönde, RFÖ ile ÖMYTÖ arasında zayıf düzeyde negatif yönde anlamlı bir ilişki vardır. Beden eğitimi ve spor öğretmenleri ve adaylarının serbest zaman ilgilenimleri arttıkça rekreasyonun faydalarında da paralel olarak artış olacaktır. Beden eğitimi ve spor öğretmeni ve adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arttıkça serbest zaman ilgilenimi azalacaktır. Beden eğitimi ve spor öğretmeni ve adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arttıkça rekreasyonun faydaları azalacaktır. Yapılan Mann- Whitney U testi sonuçlarına göre görev yapılan ilçe ile `rekreasyon faaliyetlerinin fayda düzeyleri` arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Sonuç olarak öğretmenlik mesleğine yönelik tutum düzeyi öğretmen adaylarında; serbest zaman ilgilenim düzeyi ve rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda düzeyi ise öğretmenlerde daha yüksek çıkmıştır. Öğretmen adaylarının üniversitede öğrenim görüyor olmaları ve öğretmenliğin getirdiği sorumluluğa ve öğretmenlik statüsüne erişmiş olmamalarından dolayı öğretmenliğin olumlu ve olumsuz taraflarını göremiyor olabilirler. Bu nedenle bu sonucun ortaya çıktığı söylenebilir. Öğretmenlerin bütün olumsuzluklara rağmen mesleğini sevmesi, mesleği gereği spor alanında çeşitli organizasyonlarda bulunmaları bu sonucun çıkmasında etkili olduğu söylenebilir. Katılımcıların SZİÖ ve ÖMYTÖ arasında yaş durumlarına göre anlamlı farklılık bulunmuştur. Yaşın artması ile fiziksel, ruhsal ve psikomotor özelliklerde değişiklikler ortaya çıkmaktadır. İnsanlar yaşlanmayla birlikte fiziksel, ruhsal ve psikomotor açıdan çeşitli hastalıklara yakalanabilmektedir. Yaşlanan insanlar artık öğretmenliği birinci plandan çıkarıp daha çok kendine zaman ayırmak istemekte ve serbest zamana daha çok ilgi gösterebilmektedir. Buna bağlı olarak öğretmenlik mesleğine yönelik tutum yaş ilerledikçe azalırken serbest zaman ilgilenim düzeyinin artmakta olduğunu söyleyebiliriz. Katılımcıların RFÖ arasında spor branşı durumlarına göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bireysel sporla uğraşan bireyler tek başlarına antrenman yapabilmekte ve bu nedenle de normalden daha fazla çaba gösterebilmektedir. Buna bağlı olarak da birlik beraberlik ruhi daha düşük olmaktadır. Ayrıca bireysel sporla uğraşanlar daha fazla zaman harcadığından dolayı rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda düzeylerinin bireysel sporla uğraşanlarda daha düşük çıktığını söyleyebiliriz.Anahtar Kelimeler: Beden eğitimi ve spor öğretmeni ve adayları, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, serbest zaman ilgilenim, rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda

The purpose of this study is to investigate the relationship between physical education and sports teachers and candidates' attitudes towards teaching profession, free time interests and benefit levels for recreation activities in Bartın province. The sample of the research is the Physical Education and Sports teachers and pre-service teachers studying at the department of Physical Education and Sports Teaching. The survey sample of the study is the physical Education and Sports teachers who work at provincial and district directorates and village schools during 2017-2018 semester in Bartın and the 1st, 2nd, 3rd and 4th grade students at the department of Physical Education and Sports Teaching, Physical Education and Sports School at Bartın University. 97 Physical Education and Sports teachers and 249 Physical Education and Sports preservice teachers are included in the study. The sample of the study consists of 84 physical education and sports teachers including 19 women and 65 men working in public schools affiliated to the Ministry of Education in Bartın province and 240 preservice teachers including 90 women and 150 men studying at the department of Physical Education and Sports Teaching. SPSS 17.0 package program was used in the analyzing the collected data.In the study, 'Personal Information Form' developed by the researcher, 'Attitude Scale towards Teaching Profession' developed by Üstüner (2006), 'Recreational Benefit Scale' adapted into Turkish doing validity and realibity test by Akgül, Karaküçük and Ertüzün's (2018) and 'Free Time Care Scale' developed by Kyle et. al (2007) and adapted into Turkish by Gürbüz et. al (2015) were used as data collection instruments. In the analysis of the data, according to the demographic characteristics of the participants, t-Test and ANOVA were used to compare the levels of attitudes towards teaching profession, free time interest and the benefit levels for recreational activities and TUKEY test was used to determine the differences between the groups. Pearson Correlation analysis was applied in order to reveal the relationship between the attitudes of the participants towards the teaching profession, free time interests and the benefit levels for recreational activities. Mann Whitney U test and Kruskal-Wallis tests were used for data not showing normal distribution.According to the results of t-Test, there was a significant difference between the levels of free time interest of physical education and sports teachers and candidates and the attitudes of physical education and sports teachers and candidates towards the teaching profession (p <0.05). According to ANOVA results, a significant difference was found between age and free time interest and attitudes towards teaching profession; between benefit levels for recreation activities according to the sports branch; between attitudes towards teaching profession according to the year of sports; between the grade levels and the benefit levels for recreational activities (p <0.05). According to the Pearson Correlation Test conducted to evaluate the relationship between ASTTP, RBS and FTCS scores, there was significant and positive relationship between FTCS and RBS at a medium level, weak and negative effect between FTCS and ASTTP; and weak and negative effect between RB and ASTTP of the physical education and sports teachers and candidates. As the free time interests of physical education and sports teachers and candidates increase, the benefits of recreation will increase in parallel. As the attitudes of the physical education and sports teachers and candidates towards the teaching profession increase, free time interests will decrease. As the attitudes of physical education and sports teachers and candidates towards the teaching profession increase, the benefits of recreation will decrease. According to the Mann-Whitney U test results, a significant difference was found between the district served and the benefit levels of recreational activities.Key Words: Physical education and sports teacher and candidates, Attitude towards teaching profession, Free time care, Benefit for recreation activities