6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda aşırı ifa güçlüğü

Abstract

Sözleşmeye bağlılık kuralı gereğince taraflar birbirlerine uygun irade beyanları ile kurdukları sözleşmeye aynen uymak zorundadırlar. Bu ilkeye göre sözleşmenin kurulmasından sonra meydana gelen değişiklikler sebebiyle tarafların edim yükümlülüğünde değişiklik yapılması ya da edim yükümlülüğünün sona ermesi mümkün değildir. Ancak bu ilke sınırsız değildir ve ilkeye sıkı sıkıya bağlı kalınması hakkaniyet kuralları ile örtüşmemektedir. Bu sebeple, sözleşmenin kurulmasından sonra meydana gelen değişiklikler sonucu aşırı ifa güçlüğüne düşen borçlunun sözleşmenin uyarlanmasını talep etmesi mümkün hale gelmiştir. Aşırı ifa güçlüğü sebebi ile uyarlama kurumu, doktrin tarafından ileri sürülen görüşler ve Yargıtay içtihatları doğrultusunda, dürüstlük kuralı esas alınarak, ilk kez 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Borçlar Kanunu'nda TBK.m.138 hükmünde düzenlenmiştir.İlgili hükme göre somut olayın tüm şartları göz önüne alındığında sözleşmenin aynen devam ettirilmesi dürüstlük kuralı uyarınca borçludan beklenemiyorsa, sözleşmenin uyarlanması veya sona erdirilmesi talep edilebilecektir. Sözleşmenin uyarlanması başvurulması gereken ilk çaredir. Ancak uyarlama mümkün değilse bu durumda borç ilişkisinin niteliğine bağlı olarak, borçlu dönme veya feshe ilişkin haklarını kullanabilecektir.

According to the principle of sanctity contracts (pacta sunt servanda), the parties must comply with the contract which are established with each other with appropriate declarations of will. According to this principle, it is not possible to change the obligation of the parties due to the changes that took place after the establishment of the contract, or to end the performance obligation. However, this principle is not absolute and strict adherence to this rule does not coincide with the rules of justice. For this reason, it became possible to demand the adjustment of the debt to the overexpression due to the changes that took place after the establishment of the contract.Hardship which is with the principles laid down by the doctrine and jurisprudence of the Court of Cassation developed and in particular on the basis of the honesty rule for the first time, it was regulated with Article 138 of Turkish Code of Obligations No. 6098 (`Code`), which came into force 1 July 2012. In the related provision under circumstances where after taking into accounts all features of the case, the adherence to the unchanged contract cannot be expected from the debtor, adjustment or termination of the contract can be requested. Adjustment of the contract is first call to be consulted. However, if the adjustment is not possible the debtor will be eligible to use rights of avoidance or cancellation of contract depending on the nature of the debt relationship.