0-14 yaş grubu çocuğa sahip annelerin zehirlenme bilgi düzeyleri ve uyguladıkları geleneksel yöntemler

Abstract

Çocukların sağlığını ciddi şekilde etkileyebilen zehirlenmelerde, ilk girişimi uygulayacak olan annelerin bilgi düzeyleri ve ilk uygulayacağı yöntemler önem taşır. Ülkemizde ve dünyada zehirlenmelerde annelerin evde uyguladıkları girişimleri değerlendiren çalışmalar kısıtlıdır. Araştırma; 0-14 yaş grubu çocuğa sahip annelerin zehirlenmelere ilişkin bilgi düzeylerini ölçmek, çocuklarda ortaya çıkabilecek zehirlenme durumlarında yaklaşımları ve uyguladıkları geleneksel yöntemleri belirlemek amacıyla gerçekleştirildi. Evrenini; sosyo-ekonomik durumları düşük, ısınma tipinin soba, en yakın hastanenin uzak olması ve bu nedenle popülasyonun herhangi bir zehirlenme durumunda hastaneye gitmekten çok geleneksel yöntemlere başvurması sebebiyle İstanbul İhsaniye Aile Sağlığı Merkezinde 0-14 yaş grubu çocuğa sahip olan anneler oluşturdu. Örneklem ise, araştırmanın yapıldığı tarih aralığında Aile Sağlığı Merkezine başvuran ve araştırmayı kabul eden 312 anne oluşturdu. Veriler araştırmacı tarafından uzman görüşleri alarak hazırlanılan anket formuyla yüz yüze görüşme tekniğiyle elde edildi. Çalışmada elde edilen bulgular SPSS 21.0 istatistik paket programında uygun istatistik yöntemler kullanılarak değerlendirildi. Annelerin, yaş ortalamaları 35,51 ± 7,27, yaş aralığı 18-49 bilgi puan ortalamaları (11,51 ± 3,26) idi. Annelerin bilgi puan ortalamalarını eğitim durumu, meslek, eş eğitim durumu, eş meslek durumu, aile tipi, ailedeki çocuk sayısı, son bir yıl içinde zehirlenme yaşama durumu/tipi değişkenlerinin etkilediği bulundu (p<0,005). Annelerin besin zehirlenmesinde çoğunluğunun yoğurt yedirme, kusturma, tuzlu ayran içirme, su içirme; korozif zehirlenmede çoğunluğunun yoğurt yedirme, su içirme, kusturma; akrep/yılan sokmasında yaranın üzerinden sıkıca bağlama, kesik atıp zehiri emme, buz koyma; arı sokmasında buz koyma, çamur sürme, masaj yapma, kartla iğne çıkarma, sabunlu su ile yıkama; zehirli mantar tanımlamada da çok çeşitli geleneksel uygulamalara başvurdukları belirlendi. Sonuç olarak; İstanbul gibi metropol kentinde bile halen yüksek oranda geleneksel yöntemlere başvurulduğu ve annelerin bilgi düzeyinin yeterli olmadığı bulundu.

The level of knowledge of mothers who do the first aid and take the first intiative is quite significant regarding poisoning affecting children's health in a dangerous manner. Studies evaluating applications in poisonings implemented by mothers at home are limited both in our country and in the world. The research aims at measuring the level of knowledge about poisonings of mothers with 0-14 age group children, determining their approaches and learning their use of traditional metdods in case of poisoning in children. The reasons why mothers with 0-14 age group children in Istanbul/Çatalca at a Family Health Center is to be chosen for the scope of study are that they have low socio-economic status as well as stove heating in villages and thus in case of poisoning they resort to very traditional methods rather than going to the hospital as the nearest hospital is about 30 km away from the village. The samples of study is 312 mothers who visited the Family Health Center and accepted the research questions during the survey date range. Datas were collected by face-to-face interviews with using a questionnaire based on expert opinion prepared by the author. When assessing the findings of the study, SPSS 21.0 statistical software package was utilized in accordance with appropriate statistical methods. Mothers average age was 35.51 ± 7.27 and age range was 18-49 knowledge point average (11.51 ± 3.26). Mothers' knowledge point average was affected by different variables such as their level of education, professions, their husband's education and employment status, family type and number of children in their family (p<0,005). The majority of mothers applied yogurt feeding, vomiting, impregnating salted buttermilk and water in poisoning occurs through digestion; yogurt feeding, impregnating water and vomiting in corrosive poisonings; binding tightly over the wound, cutting and absorbing the poison and applying ice in scorpion/snake bites; applying ice, putting mud, massaging, removing the needle with cards and washing it with soapy water in bee stingings. Moreover, more then 50 percent of mothers also applied traditional methods in recognition of poisonous mushrooms. As a consequent, it was found out that a high proportion of traditional methods is still used and the knowledge level of mothers is insufficient even in a metropolis like Istanbul.