Genel cerrahi servislerinde yatan 60 yaş üzeri hastaların bilişsel fonksiyonlarının, uyku ve yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma, altmış yaş üzeri cerrahi girişim geçiren hastaların bilişsel fonksiyonlarının, uyku ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi amacıyla planlandı.Gereç ve Yöntem: Araştırma, Eylül 2018- Mayıs 2019 tarihleri arasında kurum izni ve etik kurul onayı aldıktan sonra 140 hasta ile tamamlandı. Bu araştırmada veriler; 'Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği', 'SF-36 Yaşam Kalitesi Değerlendirme Ölçeği' ve 'Pittsburgh Uyku Kalitesi Değerlendirme Ölçeği' ve tanıtıcı özellikler formu kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistiklerin (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma) yanı sıra, kategorik veriler karşılaştırılmasında t testi, ANOVA, korelasyon analizlerinden faydalanıldı. Bulgular: Hastaların yüzde 59'u erkek, yüzde 32'si `61-65` yaş aralığında ve yüzde 69'u evliydi. Çocuk sahibi (yüzde 91) ve kronik bir hastalığı (yüzde 86,4) olan hastaların yarısından fazlasının (yüzde 66) eşiyle ya da çocuklarıyla yaşadığı, ortaöğretim mezunu (yüzde 61) olduğu, çalışmadığı (yüzde 63) ve sigara içmediği (yüzde 68,6) belirlendi. Yüzde 42,1'i kanser tanısıyla tedavi gören hastaların yüzde 88.6'sına genel anestezi uygulandı, ameliyat süresi ortalama 3,98±2,293 saatti ve yarısının ameliyattan sonra sorun yaşadığı görüldü. Çoğu hasta ailesinde demans öyküsü (yüzde 80) ve kendisinde işitme problemi olmadığını (yüzde 72,9), konsantrasyon sorunu yaşamadığını (yüzde 82,9), depresyon öyküsünün (yüzde 75,7) olmadığını ve gece uyku probleminin olduğunu (yüzde 62,9) ifade etti. Kadınların, emekli ve ev hanımı bireylerin bilişsel fonksiyonu arttıkça uyku kalitesinin de arttığı görüldü (p<0,05). Günlük aktivitelerde sorun yaşamayan bireylerin, erkeklerin, bekarların ve çocuğu olanların bilişsel fonksiyonları arttıkça yaşam kalitelerinin de arttığı tespit edildi (p<0,05). Ameliyat sonrası sorun yaşayan bireylerin, ailede demans öyküsü olanların ve bilişsel fonksiyon bozukluğu yaşayanların kötü yaşam kalitesine sahip olduğu saptandı (p<0,05).Sonuç: Altmış yaş ve üzeri cerrahi girişim geçiren bekar olan ve yalnız (veya bakıcı/yardımcı) yaşayan hastaların yaşam kalitelerinin daha iyi olduğu, demografik özelliklerin bilişsel durum ve uyku kalitesi açısından farklı olmadığı, genel olarak bilişsel fonksiyon arttıkça yaşam kalitesinin anlamlı bir şekilde arttığı tespit edildi. Anahtar Sözcükler: Yaşlı Hasta, Cerrahi, Bilişsel Fonksiyon, Yaşam Kalitesi, Uyku Kalitesi

Aim: This study was planned to evaluate the cognitive functions, sleep and quality of life of the patients over 60 years old.Materials and methods: The study was completed with 140 patients after obtaining the permission of the institution and the approval of the ethics committee between September 2018 and May 2019. The scales used in this research; data questionnaire, 'Montreal Cognitive Assessment Scale', SF-36 Quality of Life Assessment Scale 'and Pittsburgh Sleep Quality Assessment Scale' and collected using an identifier form. In the evaluation of the data; In addition to descriptive statistics (frequency, percentage, mean, standard deviation), t test, ANOVA, correlation analysis were used to compare categorical data.Findings: 59 percent of the patients were male, 32 percent were in the 61-65 `age group and 69 percent were married. It was determined that more than half of the patients who have children (percent 91) and have chronic diseases (percent 86,4) live with their wives (percent 66) or children, that they graduated from secondary school (percent 61), that they did not work (percent 63) and that they did not smoke (percent 68,6). General anesthesia was performed in 88.6 percent of the patients who were treated with (percent 42) cancer. The mean operation time was 3.98 ± 2.282 hours and half of the patients had problems after the operation. Most patients had a history of dementia (80 percent) and no hearing problems (72,9 percent). The patients were not experiencing concentration problems (82,9 percent), no history of depression (75,7 percent) and night sleep problems (62,9 percent). It was observed that the quality of sleep increased as the cognitive function of women, retired and housewives increased (p<0,05). It has been determined that the quality of life increases as the cognitive function of the individuals, men, singles and children who carry out daily activities increases (p<0,05). It was determined that individuals who had problems after surgery, those with a family history of dementia and those with cognitive dysfunction had poor quality of life (p<0,05).As a result: It was determined that the quality of life of the patients who were single (or carer / helper) who underwent surgical intervention aged sixty and over were better and it was determined that demographic characteristics were not different in terms of cognitive status and sleep quality, and the quality of life increased significantly as cognitive function increased in general.Key words: Elderly Patient, Surgical, Cognitive Function, Life Quality, Sleep Quality.