Erken çocuklukta otizmli bireylere acil telefon numaralarını söyleyebilme becerisinin kazandırılmasında eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği

Abstract

Bu araştırmada, Türkiye'deki acil telefon numaralarını söyleyebilme becerisinin kazandırılmasında eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği incelenmiştir. Aynı zamanda, öğretim sürecinde hedeflenmeyen beceri öğretimi de yer verilmiştir. Hedeflenmeyen beceri sunumunda, cep telefonundan tuşlamayı veya aramayı amacına uygun bir şekilde yapılması beklenmiştir.Araştırma, İstanbul'da bir Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde bireysel eğitim alan, 5 yaş 11 aylık ve 5 yaş 8 aylık otizm tanısı almış iki birey ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, tek denekli araştırma modellerinden, yoklama evreli davranışlar arası çoklu yoklama modeli seçilmiştir. Türkiye'deki acil telefon numaralarını söyleyebilme hedef davranışının kazanımında eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiğinin incelendiği bu uygulamada; toplu ve günlük yoklama, öğretim, izleme, genelleme oturumları yapılmıştır. Oturumların tümü, birebir öğretim şeklinde sürdürülmüştür. Araştırmada; gözlemciler arası güvenirlilik verilerine, uygulama güvenirliği verilerine, sosyal geçerlilik verilerine yer verilmiştir. Aynı zamanda, eşzamanlı ipucu ile öğretimin etkililiğini belirlemek üzere grafiksel analiz yapılmıştır. Araştırmanın genelleme etkisi; farklı araçlar kullanarak, farklı ortamlarda ve farklı öğretmenlerle yapılan çalışmalarla yoklanmıştır. Her iki katılımcının da beceriyi; farklı araçlara, farklı ortamlarda, farklı öğretmenlere %100 düzeyinde genelleyebildiği tespit edilmiştir. Öğretim tamamlandıktan 1, 2 ve 4 hafta sonra düzenlenen izleme oturumları ile kalıcılığın korunduğu tespit edilmiştir. Uygulama tamamlandıktan 14 hafta sonra, hedeflenen ve hedeflenmeyen davranışın ölçüldüğü sosyal geçerlilik bulgularında, katılımcının evindeki doğal oyun ortamında ebeveynleriyle yaptığı çalışmada da hedeflenen davranışın korunduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların hedeflenmeyen davranış bulgularında ise Türkiye'deki acil telefon numaralarını bir cep telefonuna tuşlayabildiği ve arama gerçekleştirebildiği video kaydı ile tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye'deki acil telefon numaralarını söyleyebilme becerisinin kazanımında eş zamanlı ipucuyla öğretimin etkili olduğu ortaya çıkmıştır.

For the purpose of this research, the effectiveness of teaching with simultaneous prompting technique was investigated for teaching the ability to tell emergency phone numbers to children diagnosed with autism. This study also included skills not targeted during the teaching process. The subject was expected to dial the numbers on the phone or completing the call according to purpose as the demonstration of these not targeted skills. This research was conducted with two participants, one 5 years and 11 months of age, the other 5 years and 8 months of age, both diagnosed with autism and receiving individual education at a Special Education and Rehabilitation Center in Istanbul. For this research study, multiple probe (baseline) model of single subject designs was used. This application through which the effectiveness of simultaneous prompting technique for teaching the target behavior of telling emergency phone numbers in Turkey, included multiple and daily probing, teaching, observation and generalization sessions. All of these sessions were conducted as individual education sessions.The research included data for inter observer reliability, application reliability, and social validity. Graphic analysis was also conducted for the purpose of identifying the effectiveness of teaching with simultaneous prompting technique.The generalization effect of the study was assessed by using different instruments, in different settings and by different teachers conducting teaching sessions. It was found that both of the participants were able to generalize their learning 100% to different instruments, different settings and different teachers. In addition, after the teaching process for the emergency phone numbers was completed, it was found through the observations conducted one, two and four weeks post teaching that the learning of the numbers was retained. Fourteen weeks after the application was completed, it was found that the targeted behavior was still retained through the social validity findings measuring targeted and not targeted behaviors, and in the sessions conducted by parents at home in the natural play settings. The findings about the not targeted behaviors were as following: the participants were able to dial emergency phone numbers and make a call as observed in the video recordings. As a result, it was found that simultaneous prompting technique is effective in teaching the skill of telling emergency phone numbers in Turkey, to children diagnosed with autism.