Osmanlı modernleşme sürecinde Selanik Sanayi Mektebi

Abstract

Osmanlı Devleti'nde 19. yüzyılın başlarından itibaren yoğunluk kazanan sanayileşme çabaları, yeni gelişen sanayi kollarında çalışacak kalifiye eleman yetiştirilmesi ihtiyacını da beraberinde getirmiştir. Bu durum, kuruluştan 19. yüzyılın ortalarına kadar Ahi teşkilatı ve lonca kurumu tarafından usta-çırak ilişkisi içerisinde yürütülen mesleki eğitim anlayışının değişmesine sebep olmuştur. Bunun sonucunda, ülkede gelişmeye başlayan modern sanayi şartlarına kalifiye eleman yetiştirmek amacıyla sanayi okulları açılmaya başlanmıştır. Bu okulların ilk örneği de 1863 yılında Mithat Paşa tarafından Niş'te kurulan ıslahhane olmuştur. Bu girişimin başarılı sonuçlar vermesi üzerine kısa sürede önce Balkanlar ve Anadolu'da olmak üzere birçok ıslahhane açılarak bu kurumlar hızla ülke genelinde yaygınlaşmıştır. Islahhaneler ilerleyen yıllarda daha da gelişerek sanayi mekteplerine dönüşmüştür. Çalışmamızın konusu olan Selanik Sanayi Mektebi de başlangıçta ıslahhane olarak açılmış, daha sonra sanayi mektebine dönüşmüş bir mesleki eğitim kurumudur. Bu çalışmada Selanik Sanayi Mektebi'nin kuruluşu, gelişimi, eğitim faaliyetleri ve Selanik'in işgali sonrasında okulun durumu incelenmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Islahhane, Sanayi Mektebi, Selanik.

In the Ottoman Empire, industrialization efforts, which have been intensified since the beginning of the 19 th century, brought with the necessity of training qualified personel to work in newly developing industrial branches. This situation has led to a change in the concept of vocational training carried out by master-apprentice relations within the Ahi organization and guild (lonca) establishment from foundation to the mid-19 th century. As a result of this industrial schools have been started to train qualified personel in the modern industrial conditions that started to develop in the country. The first example of these schools was the correctional facility (ıslahhane) established in Nis in 1863 by Mithat Pasha. As soon as this initiative was successful, many correctional facilities were opened in the Balkans and Anatolia. Later, these institutions rapidly spread throughout the country. In the following years, the correctional facilities evolved into industrial municipalities. The Selanik School of Industry, which was the subject of our work, was a vocational education institution was initially opened as a correctional facility and then turned into an industrial school. In this study, the establishment, development, educational activities of the The Selanik School of Industry and the situation of the school after the occupation of Thessaloniki were tried to be examined. Keywords: Correctional Facility, Industry School, Selanik.