Artvin-Saçinka yöresindeki orman ve otlak arazilerinde bazı toprak özelliklerinin yükselti ve derinlik kademelerine göre değişiminin irdelenmesi

Abstract

Araştırma alanı, Türkiye'nin Doğu Karadeniz Bölgesi'nde Artvin'e yaklaşık 32 km. mesafede bulunan Saçinka Yöresi'ndeki Godrahav Deresi Havzasının sınırları içerisinde bulunmaktadır. Bu çalışmada, Artvin-Saçinka yöresi, Godrahav Deresi Yağış Havzası sınırları içerisinde bulunan orman ve hemen bitişiğindeki ormandan dönüştürülen otlak alanlarında toprakların bazı fiziksel, hidro-fiziksel ve kimyasal özellikleri ile aşınım eğilimlerinin arazi kullanım şekline, yükselti kademelerine ve derinlik kademelerine göre göstermiş oldukları farklılıklar araştırılmıştır. Bu amaçla, araştırma alanını temsil edecek şekilde iki farklı arazi kullanım şeklinden (orman, otlak) ve iki farklı yükseklik kademesinden (700?950, 950?1200) toprak örnekleri alınmıştır. Her bir farklı yükseklik kademesinden 24'er, her iki derinlik kademesinden (0?10 cm, 10?20 cm) de 24'er olmak üzere hem orman (bozulmamış) ve hem de otlak alanlardan (bozulmuş) toplam 96 adet toprak örneği alınmıştır. Araştırma alanından alınan bu toprak özellikleri üzerinde; tekstür, toprak fraksiyonları, su tutma kapasitesi, geçirgenlik, nem sabitleri, hacim ağırlığı, tane yoğunluğu, gözenek hacmi, organik madde, pH, erozyon eğilimleri gibi 19 adet toprak özelliği analiz edilmiştir. Toprak özellikleri arazi kullanım şekline, yükselti kademelerine ve derinlik katmanlarına göre korelasyon ve varyans analizi yöntemleriyle karşılaştırılmış, farklılıklar ve ilişkiler araştırılmıştır. Araştırma sahası toprak özelliklerinin arazi kullanım şekline göre istatistiksel anlamda önemli farklılık gösterdiği belirlenmiş, her üç aşınım eğilimi indeksine göre de araştırma alanı toprakları sınır değerlerden büyük çıkarak erozyona karşı duyarlı bulunmuşlardır.Anahtar Kelimeler: Toprak erodibilitesi, arazi kullanım şekli, fiziksel ve hidrofiziksel toprak özellikleri.

The study area chosen for this research is the Godrahav Watershed in Sacinka district, approximately 32 kilometers away from Artvin, located in the Eastern Black Sea Region of Turkey. In this study, the differences arisen on some physical, hydro-physical and chemical parameters of undisturbed and disturbed soils and their erodibility in areas of both the forest and the neighboring grasslands -converted from forest- within the watershed of Godrahav Stream in Sacinka district of Artvin were investigated in respect to current land use type, altitude and soil depth. For this purposes, total of 96 soil samples ? 24 samples from each altitude level (700-950 m and 950-1200 m) and each depth level (0-10 cm and 10-20 cm) for each of the two land use types (forestland, grassland) were taken in order to represent the whole study area. These samples were analyzed for a total of nineteen soil parameters including texture, soil fractions, water holding capacity, permeability, soil moisture constants, bulk density, particle density, soil porosity, organic matter, pH, dispersion ratio, colloid/moisture equivalent ratio and erosion ratio. Differences and relations among these properties were statistically examined using analysis of variance and correlation analyses. It was determined that most of the soil characteristics analyzed were significantly different between land use types in the study area. In addition, soils in the study area were sensitive to erosion according to three different erodibility index.Key Words: Soil erodibility, land use types, soil physical and hydro-physical properties.