Farklı yetişme ortamlarının tüplü sarıçam ve adi huş fidanlarının morfolojik karakterleri üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışmada, farklı yetiştirme ortamlarının saf ve karışım olarak (torf, perlit ve zeolit) Erzurum Orman Fidanlığında sera ve açık alan koşullarında yetiştirilen 1+0 yaşlı Enso tipi tüplü Sarıçam (Pinus sylvestris L.) ve Adı Huş (Betula pendula Roth.) fidanlarının morfolojik özellikleri üzerine etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada 6 farklı yetişme ortamının sarıçam ve huş fidanlarının morfolojileri üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Sarıçam türü için yapılan değerlendirmede zeolitin %10 hacimsel karışımında perlit gibi etki yaptığı, ancak; %20 hacimsel karışımı durumunda fidan boyu değerinde düşüş olduğu, kök boğazı çapı değerini etkilemediği tespit edilmiştir. Kök kuru ağırlığı en yüksek saf torf ortamında elde edilirken, gövde kuru ağırlığı zeolit katkılı ortamda saf torf ortamına göre bir düşüş göstermemiştir. Adı huş türünde ise yetişme ortamı kök boğazı çapı üzerinde etkili olmamıştır. Zeolitin %10 ve %20 hacimsel karışımında fidanın boy değerinde saf torf ortamına gore bir düşüş belirlenmemiştir. Saf torf ortamında ve zeolit katkılı yetişme ortamlarında kök kuru ağırlığı ve gövde kuru ağırlığı en yüksek bulunmuştur. Çalışma sonucunda, 1+0 tüplü sarıçam fidan morfolojik değerlerinde zeolit katkılı ortam olması durumunda bir düşüş belirlenmekle birlikte adi huş kaplı fidanlarının morfolojik değerlerinde genel anlamda bir düşüş olmadığı belirlenmiştir. Zeolit katklılı yetiştirme ortamlarının fidan morfolojik değerleri dikakte alındığında her iki türde de ümit vermekle birlikte, dikim başarısını ortaya koyabilmek amacı ile dikimi takiben fidanların en az 3-5 yıl takip edilmesi gerekmektedir. Kaplı fidan üretiminde zeolit'in yetişme ortamında kullanılması tüp harcı maliyetini düşürecektir.

This study was designed to investigate the influence of growth media based on peat (P), perlite (T) and zeolite (Z) on morphological attributes of container-grown seedlings of Pinus sylvestris and Betula pendula. Thirty seedlings with three replications from each treatment after the first growing season were destructively harvested and a variety of morphological traits measured in both species. Growing media P. sylvestris seedlings did not significantly affect root collar diameter and number of roots but other morphological parameters differed significantly with growing medium types. Root dry weight was the highest in the growing media of peat, but shoot dry weight was not significantly affected by zeolite additive media. Growing media did not significantly affect root collar diameter of 1+0 B. pendula seedlings. The maximum value of the seedling height was observed in P, P+T+Z (7:1:2) and T+Z (9:1) medium. Zeolite added to mixtures of growing media did nor reduce dry weight of the seedlings and only root dry weight and shoot dry weight were lower in P+T+Z (8:1:1). In conclusion, zeolite from Turkey can be used as an additive material in the propagation of containerized P. sylvestris and B. pendula seedlings. Since Turkey has 45.8 billions of zeolite potential, using zeolite in container tree nurseries in Turkey may reduce the costs significantly. In order to be able to make a better assessment in order to use zeolit as an additive growing medium, the performance and growth of the seedlings should be observed in field for at least 3-5 years.