Korunan alanların ekoturizm gelişimine etkileri: Camili biyosfer rezervi örneği

Abstract

Bu çalışma korunan alanlarının ekoturizm gelişimine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma birçok ulusal ve uluslararası koruma statüsüne sahip Camili Biyosfer Rezerv Alanı'nda gerçekleştirilmiştir. Bu alan aynı zamanda, Artvin Orman Bölge Müdürlüğüne bağlı Borçka Orman İşletme Müdürlüğü Camili Orman İşletme Şefliği alanının tamamını kapsamaktadır. Çalışma kapsamında, alanla ilgili kaynakça taraması, yerel halk ve ilgili kurum yetkilileri ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Bunun yanında, üç farklı sorgulama kâğıdı (anket) hazırlanmış, yerel halktan 103 kişi, turistlerden 75 kişi ve pansiyoncu-taşımacılardan 10 kişiye uygulanmıştır. Anketlere verilen yanıtlar ?2 analizine tabi tutularak değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler neticesinde Camili Havzası'nın biyosfer rezerv olarak ilan edilmesi ve ekoturizm etkinliklerinin alanda başlamasından sonra, çeşitli değişimlerin olduğu tespit edilmiştir. Havzada, 2002 yılında açılan ilk pansiyondan günümüze kadar 16 pansiyon açılmıştır. 2006 yılında yatak doluluk oranı % 6 iken, 2009 yılında bu rakam %12'ye çıkmıştır. Mevcut konaklama kapasitesine göre günümüzde konaklamadan sağlanan girdinin arttırılması mümkün görülmektedir. Örneğin, turizm hizmetleri karşılığı 2008 yılında 310.000TL gelir elde edilirken, 2009 yılında ise 350.000 TL gelir elde edilmiştir. Bunun yanı sıra ekonomik faaliyetlerin 1990'dan günümüze kadar teknik anlamda değişim gösterdiği, özellikle bal, ana arı ve arı ürünleri, mısır ve fındık gibi ürünlerde üretim ve fiyat artışı yaşandığı ve gelirlere yansıdığı anlaşılmıştır. GEF II projesi küçük hibe programlarıyla verilen destekler ve gelirlerdeki değişimler sonucu, halkın biyosfer rezerv ilanı ve ekoturizm gelişmelerinden genel olarak hoşnut olduğu ortaya çıkmıştır. Öte yandan çalışma sonucu yerel halkın ve turistlerin, yapılaşma, yol ve HES inşaatları gibi konularda bazı beklentileri/endişeleri olduğu belirlenmiştir.Elde edilen sonuçlar ve arazi gözlemleri göstermiştir ki; korunan bir alan, eğer iyi planlamalarla yönetilir ve halk çeşitli yöntemlerle teknik anlamda desteklenir ve bilgilendirilirse, doğal ve kültürel yapıda bir bozulma olmadan da gelirlerde artış mümkün olabilmektedir. Şimdilik ziyaretçilere bağlı olan gelirlerdeki artış, eğer bu eğilimle devam ederse, yaşanan göç olgusunun tersine döneceği ve havzada kullanılamayan beşeri ve doğal kaynakların yeniden daha fazla üretime yöneleceği düşünülmektedir. Bu sonucun, kırsal alanlarda ve özellikle orman köylerinde ciddi bir gelir artışı olarak ortaya çıkacağı gözden uzak tutulmamalıdır.

The aim of this study is to analyze the impacts of eco-tourism developments on protected area. Study was carried out in Camili Biosphere Reserve which was established according to UNESCO Man and Biosphere Reserve criterias and includes different protected area categories managed by Ministry of Environment and Forest. Moreover, this area is fully covered by Camili Forest Management Unit in Borçka Forest District of Artvin Regional Directorate of Forestry. Within this study methodology includes literature search, face to face interviews and questionnaires with local people and officials. Three different types of survey were carried out with local people (103 people), tourists (75 people) and pension holders/bus drivers (10 people). Surveys were analyzed using Chisquare test.It was assessed that some changes were defined in Camili Basin after the establishment of Camili Biosphere Reserve and planning of eco-tourism activities. The first home pension was opened at 2002 and their number increased to 16. Occupancy rate was 6% at 2006 but it became 12% in 2009. Income rate can be increased according to current occupancy rate. As an example, income in 2009 was 350.000 Turkish Liras while it was 310.000 Turkish Liras in 2008. In addition, economical activities especially beekeeping, corn and hazelnut production has increased and such activities have positive impact on household income. People living in the region are generally grateful for the establishment of the biosphere reserve and eco-tourism center in their region because of positive changes in their income as a result of GEF II project. However, some concerns were also defined by local people and tourists because of unplanned urbanization, new road constructions and hydroelectrical power constructions in the region.Results and observations on field show that income can be increased without giving damage to natural and cultural structure with well developed and efficiently implemented management plans and as soon as people are supported with different technical methods and information. If income increases depending on visitors due to eco-tourism, immigration will be reversed and natural and human resources will be used sustainably. Thus, possible increasing incomes of rural area, especially forest villages should be considered.