Erzurum yöresindeki jeotermal akışkanların odun koruma endüstrisinde değerlendirilme olanaklarının araştırılması

Abstract

Emprenye maddelerinin yıkanma sorunu ve bu maddelerin içerdikleri zehirli bileşenlerin çevresel tehdit oluşturmaları üzerine son yıllarda birçok çalışma yürütülmektedir. Dolayısıyla yapılan bazı çalışmalar öncelikle çevre dostu ve odunu bozunduran etmenlere karşı etkinliğe odaklanmaktadır.Bu çalışmada, çevre dostu jeotermal suların odun koruma maddesi olarak etkinlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Jeotermal sular Türkiye'nin doğusunda yer alan Erzurum ilinden temin edilmiştir. Sarıçam odun örnekleri; konsantre olmayan (%0), %50 ve %75 oranında konsantre edilmek kaydıyla (buharlaştırılarak) emprenye işlemine tabi tutulmuşlardır. Odun örnekleri Çinko sülfat (ZnSO4) ile farklı oranlarda ikinci defa emprenye yapılmıştır. Örneklerin mekaniksel ve biyolojik performansları, yıkanma testi, termal bozunmaları incelenmiştir. Çürüklük testleri için bir beyaz (Trametes versicolor L.Pilat, Mad-697) bir esmer (Postia placenta (Fr.) M.J. Larsen & Lombard, Mad-698-R) çürüklük mantarı kullanılmıştır. Enstrümantal analiz olarak ICP spektrometre yardımıyla borun yıkanma düzeyi belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, konsantre halindeki (buharlaştırılan) jeotermal suların beyaz ve esmer çürüklük mantarlarına karşı yüksek direnç göstermiş olup termal özellikleri de iyileştirdiği belirlenmiştir. Ayrıca, jeotermal suların emprenyesi sonrası odun örneklerinde mekanik özellikler değişmemiştir. Çinko sülfat emprenyesi borun yıkanma oranlarını düşürmüştür. Yapılan çalışma ile jeotermal suların çevre dostu ve çürüklük mantarlarına karşı etkili emprenye maddesi olarak kullanılabileceği belirlenmiştir.

Concerns about the safety and environmental impact of preservatives used to protect wood from biodegradation have increased in recent years, as has research to quantify preservative leaching and environmental accumulation. Hence, some studies have focus on identifying environmentally friendly and efficient wood preservatives. In this study, it was aimed to determine the efficiency of the environmentally friendly geothermal fluids as a wood preservative. Geothermal fluids obtained from the Erzurum which is a province of Turkey in the Eastern Anatolia Region. The non-concentrated geothermal water and concentrated geothermal water (via evaporation) in ratios of %50 and %75 were used to impregnation Scots pine specimens. The specimens were applied second impregnation with Zinc sulfate (ZnSO4). Mechanical and biological performance, leaching amount of boron (B) and thermal degradation of specimens were tested. One white rot fungus, Trametes versicolor L.Pilat (Mad-697), one brown rot fungi, Postia placenta (Fr.) M.J. Larsen & Lombard (Mad-698-R) were used for the decay tests. An ICP spectrometer was used as analytical instrument to determine of leaching amounts of boron. According to the results, impregnated samples with concentrated geothermal fluids showed highest resistance against both white and brown rot fungi and thermal properties slightly improve. In addition mechanical properties didn't change by impregnating. The leaching amount of boron decreased from specimens impregnated with zinc. The current study indicates that geothermal fluids can be used as environmentally friendly wood preservative against decay fungi.