Kars ili Sarıkamış ilçesi ormanlık alanlarında zarar yapan IPS acuminatus (Gyllenhal, 1827) (Coleoptera: Curculionidae: Scolytinae)un zararı, biyolojisi ve mücadelesi üzerine araştırmalar

Abstract

Bu çalışma Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nin Erzurum-Kars Bölümü'nün Kars iline bağlı Sarıkamış ilçesi saf Sarıçam meşcerelerinde saptanan Ips acuminatus'un zararı, biyolojisi ve mücadele yöntemlerini belirlemek amacıyla 2016-2017 yılları arasında yapılmıştır. Çalışma alanı bölge için önemli bir kaynak haline gelen saf Sarıçam (Pinus sylvestris) ağaçlarından oluşmaktadır. I. acuminatus (Altıdişli Kabuk Böceği) ülkemiz ormanlarında zarar yapan bir kabuk böceği türü olarak bilinmektedir. Kullanılabilir mücadele yöntemleri ve zararın derecelendirilmesi konuları üzerinde tartışılmıştır. Birçok mücadele yöntemi bilinip bunlardan tuzak ağacı ve feromon tuzakları tercih edilen yöntemlerdendir. Çalışma alanında bulunan zararlının biyolojik dönemleri yumurta, larva, pupa ve ergin olarak tuzak ağaçlarındaki periyodik kontroller sonucu belirlenmiş ve böceğin 140-150 günde biyolojisini tamamladığı saptanmıştır. Yılda iki generasyon veren böceğin bölge için önemli bir zararlı olduğu iki yıllık çalışma ile tekrar netleştirilmiştir. Hepsi kuzey bakıda olmak üzere deneme alanlarındaki feromon tuzakları ve tuzak ağaçlarının kontrolleri yapılarak I. acuminatus'un tüm deneme alanlarında zararlı olduğu gözlemlenmiştir. 2018 yılına gelindiğinde 2016 ve 2017 yıllarında deneme alanı olarak kullanılan Sarıçam 63, 64, 65, 66, 67, 68 ve 69 nolu bölmelerde 260.4 ha böcek zararından dolayı münferit olarak olağanüstü hasılat etası meydana gelmiştir. Biyoteknik yöntemler ile silvikültürel müdahalelerin zamanında uygulanması mücadele açısından büyük önem taşıdığından, sözü edilen çalışmalar Sarıkamış'ta mayıs-eylül ayları arasında tamamlanmalıdır. Saf meşcere kuruluşu yerine, ibreli ve yapraklı türlerin yer aldığı karışık meşcerelerin oluşturulması olası kabuk böceği zararlarını önleyecektir.Anahtar Kelimeler: Ips acuminatus, Sarıkamış, Sarıçam, Feromon tuzakları, Kabuk böceği.

This study was conducted between the years 2016-2017 to specify the damage, biology and to determine the control methods of Ips acuminatus, found in the stands of Sarıkamış District of Kars Province, which is located on the Eastern Anatolia Region of Turkey. The study area consists of Scots Pine (Pinus sylvestris) trees, which have become an important resource for the region. I. acuminatus (Six-toothed Bark Beetle) is known as a bark beetle species that harms the forests of Turkey. The study also discusses the level of the damage and available methods of controlling it. Among a great number of available methods to control damage, trap tree and pheromone traps are the widely preferred ones.The biological periods of the pests found in the study area were specified as eggs, larvae, pupae and adult as the result of periodic checks and it was determined that the insect completed its biology in 140-150 days. It was clarified again by the two-year study that the insect giving two generations a year was an important pest for the region. Pheromone traps and trap trees in the test areas, all of which are on the northern side, were checked and I. acuminatus was found to be harmful in all the experimental areas. In 2018, Scots Pine, which was used as the testing area in 2016 and 2017, was found to have an outstanding revenue yield due to 260.4 ha insect damage in the divisions numbered 63, 64, 65, 66, 67, 68 and 69. Since timely implementation of biotechnical methods and silvicultural interventions is of great importance in terms of control, the mentioned studies should be completed between May and September in Sarıkamış (KARS). The creation of mixed stands with coniferous and leafy species instead of the pure stand establishment will prevent possible bark beetle damages.Keywords: Ips acuminatus, Sarikamis, Scots Pine, Pheromone traps, Bark beetle.