Borçka Deviskel deresi havzasında farklı arazi kullanım şekli altındaki toprakların bazı fiziksel ve hidro-fiziksel özelliklerinin değişimi

Abstract

Bu araştırma Artvin ili Borçka ilçesindeki Deviskel Deresi Havzası'nda farklı arazi kullanım şekilleri, farklı yükselti basamağı ve eğim grubunda bulunan toprakların bazı fiziksel ve hidro-fiziksel özelliklerindeki değişimlerin ortaya konulması amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla her arazi kullanımında (tarım, orman ve mera) dört yükselti basamağını (100-600 m, 600-1200 m, 1200-1800 m, >1800 m) ve üç farklı eğim grubunu (% 0-12, % 12-30, >% 30) içerecek şekilde örnek noktaları alınmıştır. Belirlenen alanlardaki 108 farklı noktada (36 adet orman, 36 adet tarım, 36 adet mera alanından), iki derinlik kademesinden (0-10 cm ve 10-20 cm) toplam 216 adet bozulmuş, 216 adet bozulmamış silindir örneği alınmıştır. Araziden alınan topraklar üzerinde; tekstür (kum, kil, toz miktarı), toprak fraksiyonları (kaba kısım, ince kısım) ve kök içeriği, su tutma kapasitesi, permeabilite, toprak nemi sabitleri, hacim ağırlığı, tane yoğunluğu, porozite, organik madde içeriği, toprak tepkimesi (pH), elektriksel iletkenlik, dispersiyon oranı, kolloid/nem ekivalanı oranı, aşınım oranı, kil oranı ve agregat stabilitesi olmak üzere toplam 22 analiz yapılmıştır. Tespit edilen bu özellikler arazi kullanımı, yükselti basamağı, eğim grubu ve derinlik kademelerine göre istatistiksel yöntemlerle karşılaştırılarak (varyans analizi) farklılıklar araştırılmıştır. Ortalamalar arası farklılıklar ise Duncan çoklu karşılaştırma testi ile belirlenmiştir. Bu analizler sonucunda araştırma sahasında incelenen toprak özelliklerinin arazi kullanım şekli ve yükselti faktörüne göre 15'inin, eğim faktörüne göre 2'sinin, derinlik kademesine göre ise 3'ünün istatistiksel olarak farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Aşınım eğilimlerine göre de tüm havza toprakları erozyona duyarlı bulunmuştur.

This study was carried out to determine the changes in some physical and hydro-physical properties of soils in different land use patterns, different elevation ranges and slopes in Deviskel Basin in Borcka district of Artvin province. For this purpose, in each land use (agriculture, forest and grassland), four elevation ranges (100-600 m, 600-1200 m, 1200-1800 m,> 1800 m) and three different slope groups (% 0-12, % 12-30) ,> % 30). A total of 216 sachets (degraded soil sample), 216 cylinders (undisturbed soil) from two depth levels of 0-10 cm and 10-20 cm at 108 different points (36 forests, 36 agriculture, 36 pasture areas) in the designated areas example). On the samples taken from the land; texture (amount of sand, clay, dust), `soil fractions, water holding capacity, permeability, soil moisture constants, bulk density, particle density, soil porosity, organic matter, pH, electrical conductivity, dispersion ratio, colloid/moisture equivalent ratio, erosion ratio`, clay ratio and aggregate stability were analyzed. Soil characteristics were compared by using variance analysis methods according to land use type, elevation step, slope group and depth levels. Differences between means were determined by Duncan multiple comparison test. As a result of these analyzes, it was determined that the soil characteristics examined at the research area showed significant difference statistically from 15 according to land use and elevation factor, 2 according to slope factor and 3 according to depth level. According to erodibility index values, all watershed soils have been found to be susceptible to erosion.