CBS yardımıyla orman yolu ve sanat yapılarının taşkın riski açısından değerlendirilmesi (Artvin Tütüncüler Orman İşletme Şefliği örneği)

Abstract

Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmada; Artvin ili Tütüncüler Orman İşletme Şefliği sınırları içerisindeki alanda mevcut orman yolu ve sanat yapılarının taşkın riski açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. Mevcut orman yollarının iz ölçümü, büz ve menfezlerin konum tespitleri GPS ile yapılmış, yöreye ait Ortofoto görüntüleri ve mevcut haritalar ile ArcGIS programında ilişkilendirilmiş Coğrafi Bilgi Sistemleri veri tabanı oluşturulmuştur.Sayısal arazi modelinin hazırlanması ile mevcut orman yolu ve sanat yapılarının; sulu dere ve kuru derelerdeki dağılımı, arazi eğim sınıflarına göre dağılımı, kuzeyli ve güneyli bakılara göre dağılımı, yükseklik kademelerine göre dağılımı incelenmiştir.Oluşturulan altlık veriler kullanılarak taşkın modellemede kullanılan Hec-RAS yazılımı ile Tütüncüler OİŞ nin hidrolik modeli oluşturulmuştur. Modelde öncelikle mevcut dere ve yol güzergahları tanımlanıp en kesit profilleri oluşturulmuştur. Arazinin pürüzlülük durumuna göre hesaplanan manning katsayısı, kararlı akım değerleri, 50 yıllık debi ve bazı hidrolojik değerler ile mevcut sanat yapılarının boyutları modele tanıtılarak analizler yapılmış ve su yüzeyi profilleri oluşturulmuştur. Hec-RAS yazılımı ile oluşturulan taşkın modeli çalıştırılarak mevcut orman yolu ve üzerindeki sanat yapılarının taşkın riski açısından yeterli olup olmadığı analiz edilmiştir. Taşkın analizi sonucunda; Birinci bölgede 18 adet sanat yapısının yeterli, 8 adedinin yetersiz olduğu, ikinci bölgede 17 adet sanat yapısının tümünün yeterli olduğu, üçüncü bölgede 6 adet sanat yapısının tümünün yeterli olduğu ve dördüncü bölgede 9 adet sanat yapısının yeterli, 1 adedinin yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca oluşturulan su yüzeyi profillerine göre sanat yapılarının yeniden planlanması için önerilerde bulunulmuştur.

In this study conducted for the evaluation of forest road and art structures with the help of Geographical Information Systems; The existing forest roads, dry and irrigated streams and the art structures built on these roads in the area within the boundaries of OİŞ were determined and processed on the digital land model. Forest road and art structures on digital terrain model; The distribution in the rivers and dry streams, the distribution according to the land slope classes, the distribution according to the northern and southern views and their distribution according to the increase in height are examined.After the distributions on the digital terrain model were analyzed with ArcGIS software, a hydraulic flood model was developed to analyze the study areas in terms of flood. Hydraulic model study was performed by using Hec-RAS software. Using cross-section data, creek and road routes within the boundaries of our work area Tütüncüler OİŞ were defined and cross-sectional profiles were created for each region.The first step of the geometric data entry process was completed by entering the roughness manning coefficient, stable current values, flow rate and hydrological values by taking into account the topographic, rainfall and forest functions of each region. As the second step, the characteristic data of the existing art structures were entered on the sections and water surface profiles were obtained. Water surface profiles were obtained and hydraulic flood model was completed.The flood model created with the Hec-RAS software was run to determine whether the existing forest road and the art structures on it are sufficient for flood risk. As a result of flood analysis; In the first region, 18 art structures were sufficient, 8 of them were insufficient, in the second region 17 art structures were sufficient, in the third region 6 art structures were sufficient and in the fourth region, 9 art structures were sufficient and 1 of them was inadequate. In addition, suggestions were made for the re-planning of the art structures according to the formed water surface profiles