Artvin`in Murgul Deresi`nde su miktarı, su kalitesi ve askıda sediment değerlerinin belirlenmesi

Abstract

Son yıllarda, ormanlık su havzalarında yapılan insan kaynaklı faaliyetlerin bu havzaların ürettiği suların kalitesi ve miktarı üzerinde olumsuzluklara neden olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda, üzerinde araştırmaların yapılması gereken havzalardan biri de madencilik, nehir tipi hidroelektrik santralleri (NT-HES), yol inşaatları ve şehirleşme gibi faaliyetlerden etkilenen Murgul Deresi Havzası (MDH)'dır. Buradan hareketle, MDH üzerinde belirlenen toplam 12 örnekleme noktasında, taşınabilir YSI (Professional Plus) cihazı ile su sıcaklığı, pH, elektriksel iletkenlik, tuzluluk, toplam çözünmüş madde (TDS), çözünmüş oksijen (ÇO), nitrat azotu (NO3-N) ve amonyum azotu (NH4-N) değerleri arazide ölçülmüştür. Buna ek olarak, askıda katı madde (AKM) miktarı laboratuvarda vakumlu filtreleme sistemiyle ölçülürken, aylık debi değerleri için gerekli olan akış hızı ise müliner tipi akımölçer ile belirlenmiştir. Son olarak, özellikle madencilik işletmeciliğinin yol açabileceği olası ağır metal kirliliğini tespit etmek için ise arsenik (As), kadmiyum (Cd), bakır (Cu), demir (Fe), kurşun (Pb) ve çinko (Zn) analizleri EPA3015 prosedürüne göre yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar, maden sahası çıkışındaki sularda iletkenlik (438,82 μS/cm), tuzluluk (0,30 mg/L), TDS (400,25 mg/L), NH4-N (0,19 mg/L), NO3-N (5,20 mg/L) ve AKM (143,69 mg/L) parametrelerinin, ormanlık ve yerleşim alanı yakınından alınan su örneklerine göre istatiksel anlamda daha yüksek çıktığını göstermiştir. Ayrıca, örnekleme zamanları açısından istatiksel anlamda farklı bulunan ÇO değerlerinin su sıcaklığının arttığı yaz aylarında düştüğü de belirlenmiştir. Son olarak, ağır metal değerleri arazi kullanımı bakımından birbirine benzer ama örnekleme noktaları açısından ise istatiksel anlamda farklı bulunmuş ve Cu (5669 ppb), Fe (4647 ppb), Pb (43 ppb) ve Zn (2837 ppb) için en yüksek değerler maden sahası çıkışında (M5 noktası) ölçülmüştür. Sonuç olarak, maden sahasından gelen suların, Murgul Deresi üzerinde su kalitesi parametreleri, AKM ve ağır metaller açısından genel olarak olumsuz etkisinin olduğu sonucuna varılmıştır.

In recent years, it is known that human-induced activities within forest watersheds have been causing negativity on quality and amount of water produced by these watersheds. In this context, one of the watersheds for which scientific research should be carried out is Murgul Creek Watershed (MCW), affected by the activities of mining, establishment of small hydroelectric power plants (HEPP), road constructions and urbanization. From this point, on 12 sampling points determined along MCW, water temperature, pH, electrical conductivity, salinity, total dissolved substance (TDS), dissolved oxygen (DO), nitrate nitrogen (NO3-N), ammonium nitrogen (NH4-N) values were measured in the field with YSI (Professional Plus) device. In addition, while amount of suspended solid particles (SSP) was measured by vacuum filtration in the laboratory, the flow rate required for monthly discharge values was determined by a muliner type flow meter. Lastly, to detect a possible heavy metal pollution particularly to be caused by mining operations, arsenic (As), cadmium (Cd), copper (Cu), iron (Fe), lead (Pb) and zinc (Zn) analyzes were carried out according to the EPA3015 procedure. The results demonstrated that the parameters of conductivity (438.82 μS/cm), salinity (0.30 mg/L), TDS (400.25 mg/L), NH4-N (0.19 mg/L), NO3-N (5.20 mg/L) and SSP (143.69 mg/L) in waters from the outlet of the mining area were found to be statistically higher than water samples taken near the forest and settlement areas. Moreover, it was determined that DO values decreased in summer months when the water temperature increased and there was a statistically significant difference in terms of sampling times. Finally, heavy metal values were found similar in terms of land use while it was determined that there was a statistical difference for sampling points and the highest values were Cu (5669,70 ppb), Fe (4647.47 ppb), Pb (42,99 ppb) Zn (2837.16 ppb) at the outlet of the mining area (M5 point). As a result, it was concluded that waters coming from the mining area have negative effects on Murgul Creek with respect to water quality parameters, SSP and heavy metals.