Diyarbakır ili aktarlarında satılan bitkiler ve etnobotanik özellikleri

Abstract

Bu araştırma, 2016-2017 yılları arasında Diyarbakır iline bağlı Bağlar, Kayapınar, Sur ve Yenişehir merkez ilçelerindeki 11 aktar ve bu aktarlardan alışveriş yapan 210 müşteri ile ayrı ayrı düzenlenen anket formları aracılığıyla yüz yüze görüşmeler yapılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, Diyarbakır ili merkez ilçelerindeki aktarlarda satılan bitkileri, bu bitkilerin kullanılan kısımları ve elde edilen drogları, halkın bu bitkileri kullanım amaçları ve kullanma şekilleri, yerel halkın satın alma tercihlerinin belirlenmesi, aktarların ve yerel halkın sosyo-ekonomik ve demografik özellikleri ortaya konulması amaçlanmıştır. Ayrıca, aktarların bitkileri nasıl temin ettikleri, bitki satışı ve alımı, bitkilerin saklanma koşulları ve yasal zorunlulukları ile ilgili bilgi durumları tespit edilmeye, aktarların bakış açısıyla müşteriler değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bilinen bitkilerin farklı amaç ve/veya farklı şekillerde kullanımı yerel halk ve aktarlar ile yapılan görüşmelerde sorgulanmıştır. Anketler sonucunda araştırma alanındaki aktarların ve müşterilerinin yaklaşık 56 familyaya mensup 110 bitkiyi çeşitli amaçlarla kullanıldığı saptanmıştır.Bu araştırma, gelenek ve göreneklerine bağlı, çok sayıda etnik kökene sahip halkın bir arada yaşadığı, çok özel ve zengin mutfak kültürüne sahip olması ile etnobotanik açıdan oldukça önemli bir yere sahip Diyarbakır'da yapılan ilk çalışmadır. Anahtar Sözcükler: Anket, Diyarbakır, Aktar, Tıbbi bitki, Etnobotanik

This research was conducted between 2016-2017 through 11 face-to-face interviews in Bağlar,Kayapınar,Yenişehir districts of the province of Diyarbakır and 210 customers shopping in these transfers and 100 face-to-face interviews.The aims of this study to determine the purshasing preferences of the local socio-economic and demographic charac teristics of the local people.In addition,it has been tried to evaluate the customers from the point of view of the transfers of plants to determine the status of information about the sale and meaning,of plants,strange conditions and legal obligations of planst.The use of known plants for different purposes or in different ways has been questioned interviews with local people and herbalits.Us a result of the questionnairs,110 plants belonging to about 56 families of herbalists and customers in the research area were used for various purposes.This research is the first study conducted in Diyarbakır,which has a very special and rich culinary culture with a large number of ethnically based people depending on customs and traditions.