Tahribatsız muayene usulleri ve uçak bakım-onarımında uygulanmasının incelenmesi

Abstract

IV ÖZET Dinamik yükler ile insan ve doğa unsurundan kaynaklanan hasarlar nedeniyle, uçağın yapısal bütünlüğünün `korunmasını takip açısından, uçak yapısının, hasar toleransı ve güvenlik faktörlerine uygun tahribatsız muayene usulleri ile kontrol edilmesi zorunludur. Kendisinden yüksek güvenlik istenen ve yüksek ekonomik değere sahip olan uçaklarda mey dana gelebilecek tüm hataların, dizayn aşamasında bilimsel usullerle tesbit edilmiş hasar toleranslarını aşmadan, teşhis edilmesi ve bu limitlerin dışına çıkmamasının sağlanma sı gerekir. Bu amaçla, günümüzde `Tahribatsız Muayene` de nen ve yapıya ilave zararlar vermeden, muayene imkanı sağla yan usuller geliştirilmiştir. Tezde ilk bölümlerde, tahribatsız muayeneler hakkında genel bilgiler verilmiş ve daha sonra belli başlı muayene metodları ayrı ayrı ele alınarak ayrıntılı bir biçimde ince lenmiştir. Dördüncü bölümde ise tahribatsız muayenelerin uçak bakım ve onarımındaki yeri ve önemi açıklanmıştır. Sözü edilen usullerden biri yada birkaçı uçak yapı ve parça ları için uygun olabilmektedir. Muayene işlemi için gerek li usulü seçebilmek için uçağın yapısı, kullanılan malzeme, muhtemel hatanın yeri, tipi, büyüklüğü, yönü, kontrol nokta sına ulaşım imkanı, istenen hassasiyet ve işin maliyeti gibi bilgilerin bilinmesi gerekir. Bu nedenle muayene usulleri, fiziksel prensipleri, gerekli malzeme ve teçhizat, usullerin avantaj ve dezavantajları incelenmiştir. Sonuç kısmında ise, uçak yapısının çeşitli kısımları ve malzemeleri için yapının tanındığı ve muhtemel hataların kabulü ile optimum usullerin seçimine gidilmiştir.

SUMMARY Because of the possible demages coused by dinamic loads, environnental factors and human being itself, air craft structure should be inspected going through some methods according to damage tolerances of aircraft structure and safety requirement, to be able to keep tracking aircraft structural integrity. All possible failures on aircraft structure which high confidence is expected and has high eco nomical value should be detected before exceeding damage li mitations that has been established during design stage so that it will be possible to block damage growth. To be able to serve this aim, some methods called `Non-Destructive Inspec tion` has been developped and can be performed without da maging the structure. The general information, about NDI has been given in the leading chapters and then the basic NDI prenciples has been examined in details individually, in the thesis. In the fourth chapter, theimportance of NDI in repair and maintenance of aircraft has been mentioned. Preferably some of the NDI methods in the whole can be suitable to the par ticular aircraft structure, involued materials, location type, extention and direction of possible failure, access to the location, desired precision and cost of the jub must be evaluated to be able to select convenient method. For this reason the subject has been explained in regarding following items. Methods of testing, prenciples of methods, required metarial, required devices, operation prenciples of devices, available precision from devices, preparation requirements to tests, advantages or disadvantages of various methods, ac complishment samples of various methods, accomplishment samp les of various methods. In the last chapter, with the acception of existence of knowledge about aircraft structural sections and materials and the grobable deviation from the correct results, the selection of optimum methods has been attempted to make.